پنج شیر در حراج بیست و یکم

پنج‌شیر در حراج بیست و یکم

پنج شیر در حراج بیست و یکم


آنچه در حراج بیست و یکم گذشت

آخرین جلسه حراج تابستان ۱۴۰۱ در ۶۵ نوبت، شامگاه روز دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ به کار خود پایان داد. در این ۶۵ نوبت ۱۰۷ تخته انواع دستبافته‌های سنتی به مساحت ۳۲۸ مترمربع عرضه شد. از بین فرش‌های عرضه شده ۵۹ تخته به مساحت ۱۶۲ مترمربع به پیشنهادهایی بالاتر از قیمت پایه فروخته شدند. با این حال فرش‌های عرضه شده در ۲۷ نوبت به تعداد ۴۸ تخته و مساحت ۱۶۶ مترمربع مشتری‌ای نداشتند و به انبار حراج بازگشتند.

حراج بیست و یکم که در بین حراج‌های سال ۱۴۰۱ رکورددار بیشترین نسبت فرش‌های فروخته نشده است به صورت میانگین ۲۳ درصد رشد از قیمت پایه داشت.

ترین‌های آخرین حراج تابستان ۱۴۰۱

بالاترین قیمت پایه و فروخته شده آخرین حراج تابستان ۱۴۰۱ به یک جفت قالیچه قم رسید که در نوبت چهاردهم حراج با قیمت پایه ۲۵ میلیون تومان به سالن حراج آمد و با ۲۰ درصد رشد از قیمت پایه به مبلغ ۳۰ میلیون تومان به بالاترین پیشنهاد دهنده فروخته شد.

نکته جالب حراج بیست و یکم عرضه ۵ تخته گبه شیری شیراز در ۵ نوبت متفاوت بود که تمامی گبه‌ها به پیشنهادهایی بالاتر از قیمت پایه فروخته شدند. 

بیشترین رشدِ قیمت حراج بیست و یکم هم در نوبت ۶۴ حراج رقم خورد. زمانی که یک تخته کناره شیراز به مساحت ۳٫۸۱ مترمربع با قیمت ۷۰۰ هزارتومان به سالن حراج آمد و نهایتا با ۱۸۶ درصد رشد از قیمت پایه به قیمت ۲ میلیون تومان فروخته شد.

فرش‌های عرضه شده در سه نوبت از حراج بیست و یکم به بیش از دوبرابر قیمت پایه فروخته شدند.


نکاتی برای نگهداری فرش در خانه

فرش‌ها، به‌ویژه فرش‌های دستباف و آنتیک ایرانی، نیاز به توجه و مراقبت دارند. آنها جزو دارایی‌ها و سرمایه گذاری علاقمندانشان هستند. امروز قصد داریم به این بحث بپردازیم که چطور از فرش‌های دستباف ایرانی مراقبت کنید و چگونه آنها را برای سال‌های آینده حفظ نمایید.

به طور مرتب فرش را جارو بکشید و به آن توجه کنید

برای نظافت اولیه فرش از جاروهای سنتی استفاده کنید. در یک جهت از ابتدا تا انتها جارو کنید در غیر اینصورت ممکن است به آن آسیب برسانید. پس از اینکه تمام فرش را جارو کشیدید، این چرخه را تکرار کنید و برای بار دوم انجام دهید.

  • جارو برقی از الکتریسیته ساکن برای جمع آوری کثیفی استفاده می‌کند و ایمن‌ترین روش برای تمیز کردن سریع فرش‌های آنتیک دستباف است. تنها کافیست برس خودش را استفاده کنید نه برس گردان.
  • فرش‌های ضخیم، پشمی و در مسیر رفت و آمد را دست کم هفته‌ای یک بار جاروبرقی بکشید تا خوشبو و نو بماند.
  • فرش های آنتیک یا ابریشمی را مرتب جاروبرقی نکشید، زیرا می‌تواند به آنها آسیب برساند و ارزش آنها را کاهش دهد
  • در جارو کردن فرش دقت کنید که نباید آن را به جلو و عقب ببرید، بهتر است جارو را بردارید و در جهت خواب فرش حرکت دهید و سپس قسمت دیگر از آن را به همین روش تمیز کنید.
  • فرش را از دو طرف جاروبرقی بکشید.

فرش را بچرخانید

نگه داشتن فرش در زیر نور آفتاب، باعث کم رنگ شدن رنگ‌ها به مرور زمان می‌شود.  اگر می‌توانید فرش‌ها را از پنجره‌ها دور نگه دارید. چنانچه فرش در معرض نور مستقیم خورشید است، حداقل یک بار در ماه آن را ۱۸۰ درجه بچرخانید. این کار برای جلوگیری از تغییر رنگ فرش در همان ناحیه در صورت قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید انجام می شود و سبب می‌شود رنگ‌ها به طور یکنواخت محو ‌شوند. یکی دیگر از دلایل چرخاندن فرش، جلوگیری از فرسودگی آن در همان نقطه است.

لکه‌ها را سریع تمیز کنید

احتمالا اتفاق می‌افتد که به طور تصادفی چیزی روی فرش بریزد یا بیفتد. کاری که باید انجام دهید این است که فوراً با لکه یا ریزش آن مقابله کنید. اگر اقدامی انجام نشود، لکه به داخل فرش نفوذ کرده، خشک می‌شود و پاک کردن آن را سخت‌تر می‌کند. در زیر نکاتی آورده شده است. که لازم است به خاطر بسپارید و در این مواقع به کار ببرید.

  1. فوراً با لکه مقابله کنید (اصل لکه را بردارید)
  2. مایعات را با احتیاط با قاشق بردارید
  3. در صورت لزوم با آب سرد تمیز کنید.
  4. با دستمال کاغذی یا پارچه نخی تمیز، مایعات و سایر مواد ریخته شده را مالش ندهید.
  5. از لبه به سمت وسط لکه ها پیش بروید
  6. فقط در صورت لزوم از مقدار بسیار کمی مواد شوینده و آب سرد استفاده کنید
  7. در صورت نیاز به آرامی با برسِ لباس لکه را بشویید.
  8. در صورت لزوم این مرحله را ۲ بار تکرار کنید.
  9. ممکن است لازم باشد ناحیه مرطوب را با «فن» یا سشوار با سرعت کم خشک کنید.
  10. کار را با ترمیم جهت پرز به پایان برسانید (فرش را بچرخانید)

فرش را بشویید

  • برای بازیابی رنگ و درخشندگی فرش از سرکه سفید رقیق شده استفاده کنید. سرکه را به نسبت ۱ به ۳ با آب رقیق کرده و با اسفنج به آرامی و در جهت پرز فرش بمالید. فرش را خیس نکنید، فقط آن را مرطوب کنید. اجازه دهید در هوا خشک شود و در عین حال از قرار گرفتن در معرض نور خورشید که می‌تواند رنگ ها را سفید کند اجتناب کنید.

شستشوی فرش به روش درست، سرزندگی، درخشندگی و شفافیت رنگ‌ها و الیاف را در پی دارد. توجه داشته باشید که:

  • از مواد شوینده مناسب فرش استفاده کنید
  • بهتر است ابتدا مواد شوینده را روی قسمتی از فرش که نامشخص است تست کنید
  • اگر فرش رنگ ثابتی ندارد، بهترین گزینه سپردن آن به قالیشویی است
  • خشک کردن پشت فرش را فراموش نکنید
  • برای امنیت بیشتر، فرش‌هایتان را به قالیشویی بسپارید.

از بخارشوی استفاده نکنید

در حالی که بخارشوی یک روش تمیز کردن فرش است، ما بخارشوی کردن فرش‌های دستباف را توصیه نمی کنیم. زیرا می‌تواند آسیب قابل توجهی به فرش‌های آنتیک وارد کند.

بخارشوی باعث رسوب مقدار زیادی آب در فرش می‌شود. این آب در لابلای الیاف مانده و راه گریزی ندارد. گذاشتن فرش خیس روی زمین، نه تنها فرش را آماده پوسیدگی و کپک می‌کند، بلکه می‌تواند به کفپوش شما نیز آسیب برساند. و در نهایت، بوی نا و خیسی به سختی از خانه شما بیرون می‌رود.

آسیب‌های فرش را رفع کنید

در صورت نیاز، آسیب‌دیدگی‌های فرش را به مرمتکار بسپارید. تعمیر فرش دستباف اغلب بسیار پرهزینه است. سعی کنید بیشتر از آن مراقبت نمایید.

از زیرانداز (ترمز فرش) استفاده کنید

تفاوتی ندارد فرش شما نازک یا ضخیم باشد، در هر صورت این راهی کارآمد و راحت  برای به حداقل رساندن ساییدگی و پارگی فرش است و نه تنها طول عمر فرش شما را افزایش می دهد، بلکه امنیت و راحتی بیشتری را فراهم می‌کند زیرا فرش در جای خود محکم می‌ماند. برخی از فوم‌های زیرانداز فرش عایق صدا و رطوبت هم هستند.

هر از گاهی اثاثیه را جابجا کنید

 مبلمان سنگینی که روی فرش قرار می‌گیرد، می‌تواند الیاف را از بین ببرد و به مرور زمان به فرش شما آسیب برساند. برای جلوگیری از این امر، هر شش ماه یکبار مبلمان خود را جابجا کنید و اگر ممکن نبود فرش را بچرخانید این کار ساییدگی فرش شما را یکنواخت کرده و طول عمر آن را افزایش می‌دهد.

 فرش را بیرون برده و تکان دهید: اگر می‌توانید فرش را بیرون ببرید و تکان دهید تا کثیفی و ذرات دیگر پاک شود.

فائزه قادری
کارشناس ارشد فرش دستباف

آنچه در پشت نهان است

چرا بسیاری از مردم روسیه روی همه دیوارهای خانه خود فرش دستباف آویزان می‌کنند؟ این عمل سنتی عمیق در روسیه دارد.

آیا می‌دانید وقتی روس‌ها فیلم درخشان «لبوفسکی بزرگ» ساخته برادران کوئن را تماشا می‌کنند، واقعاً به چه می‌اندیشند؟ «این فرش دستباف کاشان روی زمین چه می‌کند؟ «دود» (شخصیت اول فیلم) بهتر بود آن را به دیوار می‌آویخت.»

کاربرد فرش دستباف ‌ در دهه ۶۰ میلادی در آپارتمان‌های روسی بسیار رواج یافت و دلایل زیادی برای آن وجود داشت. در این زمان شهرنشینی در روسیه گسترش یافت. میلیون‌ها نفر خانه‌های روستایی، خوابگاه‌ها و حتی پادگان‌های خود را ترک ‌کردند و به آپارتمان‌های نوساز شهری رفتند که کم‌هزینه و با بتون‌های سیمانی ساخته شده بودند. این ساختمان‌ها با نام خروشچوفکی شناخته می‌شدند؛ زیرا در زمانی که نیکیتا خروشچف دولت شوروی را هدایت می‌کرد ساخته شده بودند. این آپارتمان‌ها چون بتنی بودند در زمستان بسیار سرد می‌شدند؛ بنابراین مردم از فرش‌های دستباف پشمی به‌عنوان عایق حرارتی استفاده می‌کردند. آنها به‌ویژه در مناطق شمالی و شرقی روسیه فرش‌های دستباف را به دیوارها می‌آویختند.

سرگئی، وبلاگ‌نویس اهل سیبری می‌گوید: «ما به ‌ظاهر فرش‌ها اهمیت نمی‌دادیم. وقتی هوای بیرون ۴۰- فارنهایت است و گرمای اتاق هم کافی نیست، بهتر است از فرش دستباف استفاده کنید تا اینکه هنگام خواب سرما بخورید».

دیوار خانه‌های خروشچوفکی نه‌تنها سرد، بلکه نازک بودند. به‌قدری نازک که گاهی اوقات خوابیدن در اتاق درحالی‌که کسی در آشپزخانه مشغول شستن ظرف‌ها بود یا در پذیرایی تلویزیون تماشا می‌کرد، سخت می‌شد و صدای نزاع و فریاد همسایه‌ها هم که گفتن ندارد؛ بنابراین فرش‌های دستباف به‌عنوان عایق صدا هم عمل می‌کردند. اما فرش‌های دستباف فقط عایق سرما و صدا نبودند، حتی ساده‌ترین و دم‌دستی‌ترین آنها هم زیبا بودند؛ به‌ویژه فرش‌های دستبافی که در جمهوری‌های جنوبی شوروی، تاجیکستان، ترکمنستان و قفقاز بافته می‌شدند.

کشورهای مسلمان خاورمیانه فرش دستباف را به اروپای قرون‌وسطی معرفی کردند. در ایران فرش‌های دستباف به دلیل پیچیدگی تولیدشان گنجینه واقعی به شمار می‌رفتند؛ بنابراین در اروپای قرن شانزدهم، فرش‌های دستباف که به‌عنوان هدیه دیپلماتیک اعطا می‌شدند نشانگر موقعیت اجتماعی بالای دارنده آنها شد. همین امر در مورد روسیه نیز صادق است، جایی که تزارها اغلب فرش‌های دستباف گران‌قیمت را از سفرای شرقی هدیه می‌گرفتند.

دیوارها، کف و سقف اتاق‌خواب تزار الکسی در قرن هفدهم با فرش‌های دستباف و تاپستری‌های باشکوه تزئین شده بود. این روند تا قرن بعد ادامه یافت، زمانی که پتر کبیر کارخانه بافت تاپستری سلطنتی را تأسیس کرد. در قرن نوزدهم، فرش دستباف‌ به خانه‌های دهقانان ثروتمند و مردم عادی نیز وارد شد. آنها می‌خواستند نشان دهند که به‌اندازه اشراف ثروتمند هستند.

در زمان اتحاد جماهیر شوروی، فرش دستباف بسیار گران و نشانه خانواده‌های مرفه بود. با متوسط حقوق ماهانه ۱۲۰ روبل تا ۱۵۰ روبل، هزینه یک فرش از ۱۲۵ روبل (در سال ۱۹۶۱) تا ۳۰۰ روبل تا ۵۰۰ روبل (در دهه ۷۰) متغیر بود، اما این برای فرش‌های دستباف ساخته شده در اتحاد جماهیر شوروی است. قیمت فرش‌های دستباف چینی و ویتنامی واقعاً گزاف بود و به ۱۵۰۰ روبل می‌رسید. در ضمن آن زمان نمی‌توانستی در فروشگاه قدم بزنی و فرش دستباف موردعلاقه‌ات را پیدا کنی و بخری. از قبل باید ثبت‌نام می‌کردی. معمولاً مردم برای خرید فرشی دستباف باید مدت طولانی، تا یک سال صبر می‌کردند. همین روند برای خرید کمد لباس‌، ماشین‌ لباس‌شویی و چرخ‌ گوشت، حتی ظروف کریستالی هم صادق بود. ثروتمندترین کارمندان دولت حتی برای خرید فرشی دستباف که کف سرد زمین را بپوشاند پول کم داشتند. بااین‌همه باتوجه‌به سرمای سیبری، فرش دستباف در اتحاد جماهیر شوروی، به کالایی ضروری در زندگی روزمره تبدیل شد. مردم از خیلی چیزها صرف‌نظر می‌کردند تا فرش دستباف بخرند. این در حالی بود که خرافاتی درباره فرش دستباف هم وجود داشت که می‌گفت: «نباید فرش دستباف را با میخ به دیوار کوبید، ممکن است باعث ایجاد درگیری در خانواده شود». این خرافه شبیه باور باستانی مردم روسیه درباره نمک است که می‌گوید: «اگر نمک را زمین بریزید، بدبختی می‌آورد». ریشه هر دو خرافه یکسان است. نمک و فرش دستباف از گذشته بسیار گران بودند، بنابراین جای تعجب نیست که آسیب زدن به آنها باعث بدبختی شود. روس‌ها، معمولاً فرش دستباف را با نخ‌های کوچک دوخته شده به دیوار می‌آویزند.

امروزه، طراحان و هنرمندان روس، کاربردی تازه برای فرش دستبافی که بر دیوار آویزان می‌شوند یافته‌اند. آنها می‌کوشند فرش دستباف را به‌عنوان هنر تعریف کنند و برخی از آثار تولیدشده، بسیار هم گران‌بها هستند. حتی برخی برای این‌گونه فرش‌های دستباف اصطلاح طنزی ابداع کرده‌اند: «پشم سلطنتی».

منبع: روزنامه روسیسکایا گازتا
ترجمه: داود شادلو

دو تخته فرش شیراز رکوردار حراج بیستم


آنچه در حراج بیستم رخ داد

حراج بیستم در ۵۶ نوبت برگزار شد. این جلسه طبق روال دوشنبه هر هفته بیست و یکم شهریورماه ۱۴۰۱ حوالی ساعت ۱۷ شروع شد و تا ساعت ۱۹ ادامه یافت. در این جلسه ۹۶ تخته فرش دستباف کهنه به مساحت ۲۹۵ متر مربع در ۵۶ نوبت عرضه شد. از بین فرش‌های عرضه شده ۷۵ تخته فرش به مساحت ۲۱۴ مترمربع به پیشنهادهایی بالاتر از قیمت پایه فروخته شدند و فرش‌های ۱۶ نوبت به مساحت ۸۱ مترمربع و تعداد ۲۱ تخته شانسی برای فروش پیدا نکردند و به انبار حراج بازگشتند.

به صورت میانگین نرخ رشد از قیمت پایه در حراج بیستم ۴۶ درصد بود که نسبت به جلسات قبل رشد محسوس و قابل توجهی داشت

برترین‌های حراج بیستم

بیشترین رشد از قیمت پایه در چهل و سومین نوبت از حراج بیستم رقم خورد. جایی که دو تخته فرش شیراز مجموعا به مساحت ۹٫۵ متر مربع با قیمت پایه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به سالن حراج آمدند. هر دو این قالی‌ها که تقریبا هیچ پرزی نداشتند و یکی از ان‌ها با طرح سه حوضی (سه ترنجی) و دیگری طرح شیری بود با استقبال خوب حاضران با رشد نزدیک به چهار برابر قیمت پایه به قیمت ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان فروخته شد. اتفاقی که کمتر در جلسات حراج فرش دستباف رخ می‌دهد.

در هشت نوبت از حراج بیستم، فرش‌های عرضه شده به بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته شدند که نسبت به جلسات قبل رشد قابل ملاحظه‌ای داشت.


شستشوی فرش

توصیه می‌شود که پس از چند سال استفاده از فرش، شست‌وشوی آن، ترجیحاً توسط متخصص انجام شود. اما اگر قصد شستشوی فرش را در خانه دارید، این یادداشت برای شما هشدارها و پیشنهاد‌های موثری دارد

فرآیند شستشوی قالیشویی‌ها

شستشوی تخصصی شامل بازرسی کامل فرش، آزمایش پایداری رنگ‌ها و برچسب زدن آن برای شناسایی آسان است. فرش هوادهی می‌شود، تکان داده شده و ذرات ریز گردوغبار از آن زدوده می‌شود. پس از این مرحله، لکه‌های کوچک به طور ویژه برطرف شده، سپس فرش در حمامی از آب سرد، خیس و شسته می‌شود و با چنگک‌های لاستیکی تمام کثیفی‌ها از بین می‌رود. پس از انجام این کار، فرش در اتاق‌های مخصوص خشک‌کن، خشک شده و در صورت لزوم کشیده می‌شود. شستن فرش به این روش، سرزندگی، درخشندگی و شفافیت رنگ‌ها را به آنها برمی‌گرداند. پس از اتمام شستشو، فرش نو شده را! جمع کرده و برای تحویل، بسته بندی می‌کنند.

به هشدارهای شستشوی خانگی فرش توجه کنید

از بخارشو استفاده نکنید: از آنجایی که فرش‌های دستباف از الیاف ظریف طبیعی ساخته می‌شوند، توصیه می‌کنیم از بخارشوی استفاده نکنید. زیرا می‌تواند به الیاف آسیب وارد کند. علاوه بر این، اگر دارای ثبات رنگی خوبی نباشد، گرما و رطوبت باعث رنگ‌دهی فرش می‌شود.

محصولات و روش شستشوی مناسب فرش: اگر می‌خواهید فرش خود را با دست بشویید، برای رفع لکه‌ها، سرکه و جوش شیرین را امتحان کنید. برای استفاده از شوینده و شامپو روی فرش حتما به جنس فرش توجه کنید! برخی محلول‌های تمیزکننده می‌توانند بافت فرش را دچار آسیب کرده، به الیاف آن آسیب برسانند، تار و پودش را از بین ببرند و باعث پخش شدن رنگ شوند، زیرا برای الیاف ظریف فرموله نشده‌اند! بنابراین محلول تمیز کننده‌ای را انتخاب کنید که ایمن باشد و برای مراقبت از فرش به طور خاص آزمایش و تایید شده باشد. اگر محلول تمیزکننده رنگ فرش شما را تغییر می‌دهد یا باعث در هم تنیدگی رنگ‌ها می‌شود، تمیز کردن آن را متوقف کرده و به یک متخصص مراجعه کنید. دقت داشته باشید اگر به فرش با محصولات شستشوی عمومی موجود در خانه، آسیب بزنید، تمیز کردن و تعمیر آن توسط یک متخصص دشوار و گاهی حتی بعید است؛ پس ضروری است در این مورد بسیار دقت کنید. برای شستشوی خانگی از اسفنج و پارچه استفاده کنید، توجه کنید که آن‌ها  را به آرامی روی فرش بمالید.

فرش خیس را روی بند نیندازید:  هرگز نباید فرش خیس را برای خشک شدن، روی بند رخت آویزان کنید، زیرا شکل فرش به هم می‌خورد.

با قالیشویی حرفه ای تماس بگیرید:  اگر فرش شما گران‌قیمت و یا برایتان ارزشمند است، اگر آنتیک، ظریف یا فرسوده است، حتی وقتی رنگ می‌دهد، بهتر است به جای اینکه خودتان آن را بشویید، به یک قالیشویی حرفه‌ای ببرید. قالیشویی‌ها سال‌ها تجربه کار با انواع فرش را دارند و بهترین راه حل را برای مشکل شما می‌دانند. آنها ابتدا تمام فرش‌ها را به صورت نقطه‌ای آزمایش و ثبات رنگ را بررسی می‌کنند. سپس از محصولات سازگار با محیط زیست برای تمیز کردن فرش شما استفاده می‌کنند، این کار می‌تواند مانع هزینه چند برابر ناشی از شستشوی نادرست شود.

 

نکات و روش شستشوی خانگی فرش

ثبات رنگ فرش خود را تست کنید: برخی از فرش‌ها رنگ ثابتی دارند، در حالی که برخی دیگر هنگام خیس شدن رنگ پس می‌دهند. برای آزمایش فرش خود، گوشه کوچکی از آن را با آبی در دمای اتاق اشباع کنید، سپس با یک پارچه سفید تمیز روی آن فشار دهید. اگر پارچه شما رنگی شد، خودتان فرشتان را تمیز نکنید، احتمالاً رنگ می‌دهد!

  • در صورتی که فرش رنگ ثابتی ندارد، شستشوی سبک انجام دهید و از خیس کردن آن با استفاده از پاک‌کننده‌های شیمیایی  خودداری کنید.
  • اگر نیاز به تمیز کردن عمیق فرشی دارید که رنگ ثابتی ندارد، بهترین گزینه سپردنش به قالیشویی‌ است.

دو طرف فرش را جاروبرقی بکشید:  فرش را بیرون بیاورید و روی سطحی صاف پهن کنید. قبل از شروع به تمیز کردن فرش، محل را جارو و تمیز کنید. بیشتر کثیفی‌ها و گردو غبار از روی آن برداشته شود. سپس آن را به طرف دیگر برگردانید و این کار را تکرار کنید. پس از جارو کشیدن، فرش را تکان دهید تا هرگونه کثیفی یا خاک اضافی هم پاک شود.

از شلنگ باغچه استفاده کنید و روی فرش را آب سرد بپاشید: فرش را از یک طرف خیس کنید سپس آن را برگردانید و روی دیگر را هم خیس کنید. این کار را برای چند دقیقه در هر طرف انجام دهید تا فرش از آب اشباع شود.

اگر شلنگ ندارید، فرش را با چند سطل آب بشویید.

شوینده را آماده کنید: برای تمیز کردن فرش می‌توانید از شوینده ‌های ملایم و رقیق شده استفاده کنید. یک سطل را با یک گالن آب سرد و سه قاشق غذاخوری از شامپوی ملایم (که قبلا تست کردید) پر کنید. محلول را در سطل با هم مخلوط کنید.

فرش را بشویید: برای شستن فرش می‌توانید از یک برس مویی یا یک اسفنج بدون ریزش استفاده کنید. اسفنج یا برس خود را تا زمانی که اشباع شود در محلول آب و شوینده فرو کنید. محلول خود را با استفاده از آن، بر روی گوشه‌ای کوچک از فرش تست کنید. محلول را روی تکه کوچکی پارچه بزنید و روی گوشه‌ای از فرش به اندازه ۲/۱ اینچ (۱.۳ سانتی متر) بمالید. ۱-۲ ساعت صبر کنید و ناحیه‌ای که شوینده در آن استفاده شده را بررسی کنید. اگر رنگ آن تغییر نکرده است، می‌توانید تمام سطح فرش را کف بزنید و تمیز کنید. لکه‌های قابل مشاهده را پاک کنید و دوباره فرش را خیس کنید. می‌توانید برای شستن فرش، پس از جارو کشیدن کامل فرش، مقداری پودر فرش (که تست کرده‌اید) روی سطح آن بپاشید و اجازه دهید چند ساعت روی فرش بماند. پودر بوهای ناخواسته باقی مانده از حیوانات خانگی یا دود را جذب می‌کند. چند ساعت بعد، از جاروبرقی خود برای بلند کردن پودر از روی فرش استفاده کنید و فرش را بشویید.

  • برای از بین بردن لکه‌های ایجاد شده ازحیوان خانگی یا قهوه از سرکه، آب و مواد شوینده استفاده کنید. ۴/۱ فنجان (۵۹.۱ میلی لیتر) سرکه سفید و ۲/۱ قاشق چایخوری (۲.۵ میلی لیتر) مایع ظرفشویی مایع ظرفشویی را با ۲ فنجان (۴۷۳.۱۷ میلی لیتر) آب با دمای اتاق در یک سطل مخلوط کنید و از آن برای پاک کردن لکه های سخت‌تر استفاده کنید.
  • اسیدی بودن سرکه از پخش شدن رنگ‌های فرش شما جلوگیری می‌کند و می‌تواند بوی ناخواسته را از بین ببرد.

فرش را آبکشی و آب اضافی آن را خارج کنید: آبکشی الیاف فرش را تا زمانی که تمام علائم کف و حباب را از بین ببرید ادامه دهید. برای سرعت بخشیدن به فرآیند خشک کردن، آب را به آرامی از امتداد قسمت بالایی فرش بیرون بکشید.  برای جلوگیری از آسیب رساندن به فرش، همیشه این کار را در جهت خواب فرش انجام دهید.

فرش را کاملا خشک کنید: فرش‌های خیس می‌توانند به مرور زمان باعث ایجاد کپک و بوی بد شوند. هنگامی که شستشوی فرش خود را تمام کردید، مهم است که باقیمانده آب را به ملایمت از فرش خارج کنید، سپس فرش را به مدت ۱ الی ۲ روز صاف بگذارید تا خشک شود. خشک شدن یک فرش بزرگ ممکن است چند روز طول بکشد . هر ۶ تا ۸ ساعت یکبار، سطح فرش را آرام بررسی کنید. پس از خشک شدن یک طرف فرش، آن را برگردانید تا سمت دیگرش هم خشک شود.

  • با قرار دادن “فن” در کنار فرش، کمک کنید هوا روی آن به گردش درآید و سریع‌تر خشک شود.
  • پس از خشک شدن فرش، آن را تکان دهید و  به جای خود روی زمین برگردانید.

با تمام توصیف‌ها و روش‌های اعلام شده پیشنهاد ما سپردن فرش به قالیشویی‌های معتبر است. فرش دستباف یک اثر هنری است که برای شستشو و نگهداری آن لزوما نمی‌توان نسخه ثابتی داشت و هر فرش ممکن است داستان خاص خودش را داشته باشد. شرکت فرش ایران در کارخانه تامین مواد اولیه کرج با کارگاه تخصصی قالیشویی، آماده ارائه خدمات تخصصی شستشو برای دستبافته‌های شماست.

تلفن هماهنگی قالیشویی: ۰۲۶۳۲۸۲۰۶۴۱

نشانی: کرج، میدان استاندارد، به سمت شهرک شیخ سعدی، جنب اداره گذرنامه، کارخانه تامین مواد اولیه شرکت سهامی فرش ایران

فائزه قادری
کارشناس ارشد فرش دستباف

شرق، شرق است و غرب، غرب!

شرقیان روی فرش زندگی می‌کنند

رودیارد کیپلینگ جایی نوشته است: «شرق، شرق است و غرب، غرب!»

همه می‌دانند که هیچ‌کس مانند فرش‌بافان خاورمیانه، فرش نمی‌بافد. همه می‌دانند که از مهم‌ترین دستاوردهای یک جهانگرد در سفر به شرق این است که پیروزمندانه با فرشی ایرانی به خانه برگردد و همه می‌دانند زمانی که نخستین بازرگان عرب حدود پانصد سال پیش کاروانی از قالی را به اروپا برد، جهان غرب به‌شدت شیفته فرش‌های دستباف شرقی شد؛ اما چیزی که همه نمی‌دانند این است که با وجود احترام آشکاری که غربی‌ها برای فرش  قائل هستند؛ اما واقعاً قدردان فرش دستباف نیستند. آیا تناقضی در این نکته وجود دارد؟ واقعاً نه! اما اگر نگاهی دقیق به تاریخ بیندازیم درمی‌یابیم که چرا پاسخ این پرسش نه است.

پژوهش خود را از سال ۱۵۵۴ آغاز می‌کنیم. پیر بلون، طبیعت‌شناس فرانسوی که مجذوب جهان عرب و فرش‌های شرقی بود نوشته است: «یک ترک تا زمانی که فرشی پهن کرده و روی آن نشسته باشد، نیازی به هیچ اثاثیه دیگری ندارد و نمی‌خرد». به مشاهدات بلون می‌توان این جمله ملکیور لُرک، نقاش آلمانی اهل فلسنبورگ را افزود که در سال ۱۵۷۵ نوشته است: «ترک‌ها پیش از ورود به اتاق کفش‌های خود را درمی‌آورند که فرش را آلوده نکنند». همچنین مردی به نام هلفریش در ۱۵۸۱ که از قاهره دیدن کرده در خاطراتش می‌نویسد: «بزرگ‌ترین آذین مصری‌ها فرش است. مصری‌ها در خانه‌ها یا اتاق‌های خود نه میز دارند و نه نیمکت، زیرا همیشه روی زمین می‌نشینند، جایی که استراحت می‌کنند، غذا می‌خورند، می‌خوابند و به امور تجاری خود رسیدگی می‌کنند».

همان‌طور که این نظرات نشان می‌دهد، فرش نزد شرقیان در چند صدسال پیش بسیار بیشتر از یک پوشش کف بوده است. فرش بخشی جدایی‌ناپذیر از ملزومات زندگی فرد بوده که جای صندلی، تخت و گاهی اوقات میز را هم می‌گرفته است. فرش از چنان اهمیتی در شرق برخوردار بود که برای توصیف شدت بی‌نیازی عارفی ایرانی به نام توسی گفته ‌شده که «او هرگز فرشی نداشت».

به طور خلاصه، فرش‌ها ضرورت بودند، نه صرفاً تزئینات؛ بنابراین ارزشمند بودند و توجه بسیاری را جلب می‌کردند. فرش‌های خانه‌های ثروتمندان هرگز همیشه در یک مکان باقی نمی‌ماندند. برای نمونه، فرش‌های حرم‌سرای عثمانیان در قسطنطنیه، هر سه ماه یکبار عوض می‌شدند. فرش‌هایی که جمع می‌شدند نخست به شکل ماهرانه‌ای تمیز سپس برای نگهداری به گنج‌خانه (خزانه حکومتی) فرستاده می‌شدند.

در ایران «قالی‌خانه‌های» ویژه‌ای وجود داشت که فرش‌های کارکرده ارزشمند در آنجا نگهداری می‌شدند. کارکنانی دائماً از فرش‌ها مراقبت می‌کردند و مدیر (سرپرست) نیز تصمیم می‌گرفت که از کدام فرش‌ها، کجا و در چه مناسبتی استفاده شود. جهانگردی به نام انگلبرت کمپفر در سال ۱۶۸۳ از قالی‌خانه سلطنتی اصفهان بازدید کرده و نوشته است: «… بسیار بزرگ و جادار است، زیرا نه‌تنها انواع فرش‌ها و حصیرها در آنجا انباشته شده‌اند، بلکه چادرها و لوازم جانبی برای چادر زدن در فضای آزاد نیز وجود دارد. مدیریت این مجموعه برعهده نگهبان فرش‌های سلطنتی است که وظیفه‌ای محترم و تأثیرگذار است و وظیفه او نظارت بر خدمتکارانی است که لباس‌های شاه را می‌شویند».

نه‌تنها توانگران و قدرتمندان چنین قالی‌خانه‌هایی داشتند، بلکه شخصیت‌های کم‌اهمیت‌تری مانند بازرگانان مرفه نیز قالی‌خانه داشتند. احتمالاً در شرق چنین قالی‌خانه‌های زیادی وجود داشته است. متأسفانه هیچ‌کدام به جز یکی در جایپور در هند باقی نمانده است. بسیاری از فرش‌هایی که در آنجا نگهداری می‌شوند هنوز برچسب اصلی خود را دارند که تاریخچه فرش‌ها را با جزئیات نشان می‌دهد.

قالی‌خانه‌ها نشان می‌دهد که مردمان مشرق‌زمین با فرش‌های خوب خود با احترامی بسیار برخورد می‌کردند و همه کوشش خود را برای نگهداری و پاکیزگی و زیبایی آنها به کار می‌گرفتند. البته فرش‌ها در شرق کمتر از غرب در معرض آسیب بودند، زیرا هیچ اسباب و اثاثیه‌ای روی آنها قرار نمی‌گرفت و هیچ‌کس به فکرش هم خطور نمی‌کرد که با کفش پا بر فرش بگذارد. تاورنیه می‌گوید: «حتی شاه هم وقتی روی فرش‌هایی که با نخ‌های طلا و ابریشم بافته شده بودند راه می‌رفت، کفش‌هایش را درمی‌آورد و دمپایی‌های ویژه می‌پوشید. همیشه دو ملازم پیش‌کسوت در کنار او بودند که تنها وظیفه‌شان این بود که کفش‌های شاه را در بیاورند». این رسم به‌قدری مهم بود که گزارش فرستاده دربار آلمان، دامیان فون ویرمونت از تجربه خود در ایران تکان‌دهنده به نظر می‌رسد. فون ویرمونت که در سال ۱۷۲۳ در دربار ایران پذیرفته شد، با غروری بی‌پروا گزارش داده است: «روی فرش‌های طلاباف با چکمه‌ راه ‌رفتم که قبلاً هرگز انجام نشده بود».

فرش‌ها به‌قدری حیاتی بودند که وقتی پادشاهان به شکار و بازدید از مناطق کشور می‌رفتند، یا حتی زمانی که به جنگ می‌رفتند، فرش‌هایشان را به‌عنوان اثاثیه خیمه‌های بزرگ همراهشان می‌بردند. شاه که سفر می‌کرد، وسایل و اثاثی را با خودش می‌برد تا چادرش را مثل قصرش راحت کند. هیچ‌چیز کم نبود. لشکری کامل از خدمتگزاران جلوتر از فرمانروا حرکت می‌کردند تا در مقصد وقت داشته باشند تا چادرهای بزرگ را برپا کنند که واقعاً کاخ‌های قابل‌حملی بودند با اتاق‌های بسیار که با هر تجملات قابل‌تصور و فرش‌های بسیار زیبا تزیین می‌شدند.

اما برخورد با فرش دستباف در غرب این‌طور نیست. حتی در همان روزهای نخستین که فرش‌ها کارکردی بسیار خاص و مهم در غرب یافته بودند بر دیوارهای نمناک قلعه‌های بزرگ آویخته می‌شدند؛ به‌هرروی فرش در غرب اهمیتی متفاوت از شرق داشته است و بیشتر روی دیوارها بود تا روی زمین. این تفاوت را می‌توان از بسیاری جهات مشاهده کرد. مبلمان و تزئینات دیوارها در خانه‌های غربی بسیار بیشتر است. فرش‌ها، البته، بخش مهمی از کل چیدمان هستند، اما به‌هیچ‌وجه نقطه کانونی نیستند. حتی امروزه در مدرن‌ترین خانه‌های شرقی، تفاوت‌های ظریفی در چیدمان خانه نسبت به غرب وجود دارد. اگر به خانه‌های معاصر شرقی نگاه کنید ظاهری نامرتب و باز دارند، گویی که شرقیان برای احترام به فرش دستبافی که وسط خانه پهن کرده‌اند، مبلمان و صندلی‌ها را جابه‌جا می‌کنند تا دور فرش قرار گیرد و فرش به چشم آید.

چنین برخوردهایی به تفاوت‌های اساسی کاربرد فرش در شرق و فرش در غرب برمی‌گردد، تفاوت‌هایی که این‌گونه خلاصه می‌شود: «غرب روی فرش راه می‌رود؛ شرق روی آن زندگی می‌کند».

نویسنده: کورت اردمان
ترجمه: داود شادلو


عملیات شست و شو پشم (پشم شویی)


مجموعه کارخانه‌های تأمین مواد اولیه کرج، در نشانی میدان استاندارد، به سمت شهرک شیخ سعدی، جنب اداره گذرنامه قرار دارد. آغاز به کار این کارخانه در ۱۳۳۶ خورشیدی تحولی مهم در بخش اداری و زنجیره تولید شرکت فرش ایران ایجاد کرد که تاکنون نیز ادامه یافته است. پایه‌گذاری این کارخانه سبب شد تأمین مواد اولیه، انبار، پشم‌شویی، ریسندگی، قالی‌شویی، رنگرزی، عملیات تکمیلی و مرمت فرش همگی در خود شرکت فرش ایران و مطابق با استانداردهای کیفی دقیق انجام شود و شرکت را از واگذاری این امور به بیرون بی‌نیاز کند.

هم‌اکنون در مجموعه کارخانه‌های شرکت فرش ایران در کرج که ۵۲۰۰۰ مترمربع مساحت دارد، خدمات رنگرزی گیاهی با ظرفیت روزانه ۱۰۰ کیلوگرم، رنگرزی شیمیایی با روزی ۲۸۰ کیلوگرم، پشم‌شویی با ظرفیت روزانه ۵۰۰۰ کیلوگرم، قالی‌شویی دستباف با استانداردهای مناسب با ظرفیت روزانه ۸۰ مترمربع و عملیات تکمیلی با روزی ۱۰۰ مترمربع انجام می‌شود. همچنین بخش ریسندگی کارخانه که مدتی برای ارتقای سطح کیفی کار تعطیل بوده به‌زودی دوباره فعال می‌شود.

چرا فرش دستباف گران است؟

این رایج‌ترین پرسشی است که مردم هنگام خرید فرش دستباف می‌پرسند: چرا فرش دستباف این‌قدر گران است؟

اما آیا فرش دستباف واقعاً گران است؟ با این پرسش ارزش یک اثر هنری به ابزاری صرفاً کاربردی فروکاسته می‌شود. فرش‌های دستباف خوب، به‌خصوص فرش‌های عتیقه، بسیار فراتر از ابزاری برای چیدمان خانه هستند. آنها ترکیبی از ماه‌ها و شاید سال‌ها کار سخت، هنر و ظرافت استادانه‌اند که هزاران سال سنت و فرهنگ را پشت سر دارند. بیایید به برخی از عوامل مؤثر بر قیمت فرش دستباف نگاهی بیندازیم و ببینیم که چرا فرش این‌قدر گران است.

هنرمندان فرش مانند دیگر هنرمندان جهان، سال‌ها زیر نظر استادان کار و تمرین کرده‌اند تا به اوج رسیده‌اند؛ بنابراین شما به‌جای اینکه میلیون‌ها دلار برای اثری از پیکاسو بپردازید می‌توانید با چند هزار دلار اثری هنری در همان تراز داشته باشید. نخست باید بدانید که فرش دستباف تفاوت چشمگیری با فرش ماشینی دارد. دو فرش دستباف گرچه ممکن است از نظر طرح، نقش، رنگ و فنون بافت به هم شباهت داشته باشند اما هرکدام یک اثر هنری منحصربه‌فرد هستند. زیرا هر فرش دستباف همان‌طور که از نامش پیداست با دست بافته می‌شود و تک‌تک گره‌های آن با دست‌های انسان زده می‌شود. همچنین همه مراحل اولیه پیش از بافت مانند چیدن پشم و پنبه یا آماده‌سازی ابریشم، ریسیدن و رنگرزی الیاف با دست‌ انسان انجام می‌شود و هر گره تصمیمی آگاهانه از سوی بافنده است. این باعث می‌شود فرش بسیار بیشتر از یک‌تکه پارچه ساده باشد. فرش دستباف حاصل خلاقیت و توسعه شخصیت طراح و بافنده است.

ارزش فرش را عواملی گوناگون تعیین می‌کند. یکی از رایج‌ترین موارد تراکم گره یا رج‌شمار است که به تعداد گره‌ها در هر اینچ مربع یا هفت یا شش‌ونیم سانتی‌متر اشاره دارد. تراکم گره به این سبب مهم است که هم ظرافت فرش دستباف را بالا می‌برد هم مدت ‌زمان بافت فرش را طولانی‌تر می‌کند.

تعداد گره‌ها به دلایل دیگری نیز مهم است؛ زیرا به طراح و بافنده اجازه می‌دهد فرشی ببافند که جزئیات نقوش بیشتری داشته باشد نسبت به فرشی با تعداد گره کمتر. برای نمونه یک تصویر گرافیکی با تعداد پیکسل بالاتر را با تصویر دیگری با تعداد پیکسل‌های پایین‌تر مقایسه کنید. وضوح کدام یک بیشتر است؟ هر چه تعداد پیکسل در هر واحد شمارش (اینچ یا سانتی‌متر) بیشتر باشد وضوح تصویر بالاتر است. در فرش دستباف نیز چنین است.

تعداد بالای گره‌ها به هنرمند این امکان را می‌دهد تا بیانگری بیشتری داشته باشد، به‌وضوح بالاتری دست یابد و سایه و جزئیات بیشتری را درآورد. کاری که با تعداد گره‌های کمتر امکان‌پذیر نیست. البته فرش‌های درشت‌باف ویژگی‌های زیباشناسانه خود را دارند؛ اما فرش‌هایی که تعداد گره بیشتری دارند مواد اولیه بیشتری نیز در آنها به‌کاررفته است؛ بنابراین قیمت بیشتری خواهند داشت.

فراتر از تعداد گره‌ها، نقش‌ونگار فرش، نوآوری در طرح، رنگ‌های استفاده شده و اگر طراح فرش شناخته شده باشد، همه به ارزش یک فرش دستباف می‌افزایند. افزون بر این، در فرش‌های عتیقه باید قدمت آنها را هم در نظر گرفت. البته همه فرش‌های کهنه ارزشمند نیستند و این قانون شامل همه آنها نمی‌شود. عتیقه بودن اصول خودش را دارد. به عبارتی هزار نکته باریک‌تر ز مو اینجاست! برای مثال در ژوئن ۲۰۱۳، فرشی ایرانی که در سده ۱۷م بافته شده بود به قیمت ۳۳٫۷ میلیون دلار در حراج ساتبی فروخته شد و لقب گران‌ترین فرش دستباف جهان را به خود اختصاص داد.

متغیرهایی مانند قدمت، طرح، نقش، رنگ، منشأ تاریخی و جغرافیای بافت در ارزش آن نقش بازی کردند. این فرش در واقع قطعه‌ای کمیاب است و فرش‌هایی ازاین‌دست گنجینه‌های جهانی به شمار می‌آیند که به‌اندازه هر اثر باستانی دیگری ارزشمندند. حتی قیمت‌گذاری برای عتیقه‌ای مانند این دشوار است.

در ژوئن 2013، فرشی ایرانی که در سده 17م بافته شده بود به قیمت 33.7 میلیون دلار در حراج ساتبی فروخته شد و لقب گران‌ترین فرش دستباف جهان را به خود اختصاص داد

در ژوئن ۲۰۱۳، فرشی ایرانی که در سده ۱۷م بافته شده بود به قیمت ۳۳٫۷ میلیون دلار در حراج ساتبی فروخته شد و لقب گران‌ترین فرش دستباف جهان را به خود اختصاص داد

ارزش هنری فرش‌های دستباف خوب بیشتر از پولی است که بابت آن می‌پردازید. بافت یک فرش کوچک‌ ممکن است چندین ماه طول بکشد. یعنی بافنده روزی ۷ تا ۸ ساعت روی آن کار کرده است. به این نکته اضافه کنید همه کوششی را که برای مراقبت از گوسفند، پرورش پنبه، یا لیف ابریشم می‌شود. در مرحله بعد، فرایند پرزحمت ریسندگی الیاف و رنگ کردن آنها است. اخیراً این فرایند مکانیزه شده است، اما در بسیاری از فرهنگ‌های سنتی قبیله‌ای، هنوز با استفاده از دوک دستی انجام می‌شود. با استفاده از این روش تقریباً ۷ تا ۸ ساعت ریسندگی برای انجام یک ساعت بافت نیاز است.

بافت فرشی با اندازه بزرگ تا دو سال طول می‌کشد و برای بافت برخی از فرش‌ها هیچ تعطیلاتی برای بافندگان وجود ندارد و آنها هر روز و گاهی شبانه‌روز به‌صورت نوبتی فرش می‌بافند. سریع‌ترین قالی‌بافان می‌توانند حدود ۶ گره در دقیقه بزنند که ۳۶۰ گره در ساعت است، اما بافندگانی با چنین مهارتی نادر هستند. به طور متوسط، یک فرش به‌اندازه اتاقی ۹×۱۲ اینچ با ۵۰۰ گره در هر اینچ مربع (که کیفیتی متوسط است) به ۴ تا ۵ بافنده نیاز دارد که ۶ ساعت در روز به مدت ۶ روز در هفته و حدود ۱۴ ماه کار کنند. یعنی بیش از ۱۲۰۰۰ ساعت کاری برای بافت فرشی با کیفیت متوسط.

در مقام مقایسه، ماشین‌های تولید فرش ماشینی می‌توانند روزانه چند صد مترمربع فرش تولید کنند. دلیلی که سبب می‌شود فرش‌های ماشینی بسیار ارزان‌تر از فرش‌های دستباف باشند همین تولید سریع آنها است، اما فراتر از آن فرش‌های ماشینی فاقد هنر، کار دست و همه آن چیزی هستند که فرش دستباف می‌تواند برای شما به ارمغان بیاورد.

کسانی که می‌پرسند چرا فرش دستباف این‌قدر گران است، به این فکر کنند که چه مراحلی برای بافت فرش دستباف طی می‌شود. گرچه فرش‌های عتیقه گران‌تر از فرش‌های نو هستند، اما این بدان معنا نیست که فرش‌های نوباف ارزش هنری ندارند.

فرش‌های عتیقه استادانی مانند محتشم، حاج جلیلی، ابوالقاسم کرمانی به‌اندازه آثار نقاشان معروفی چون ماتیس، پیکاسو و ونگوگ اهمیت دارند. هنرمندان فرش مانند دیگر هنرمندان جهان، سال‌ها زیر نظر استادان کار و تمرین کرده‌اند تا به اوج رسیده‌اند؛ بنابراین شما به‌جای اینکه میلیون‌ها دلار برای اثری از پیکاسو بپردازید می‌توانید با چند هزار دلار اثری هنری در همان تراز داشته باشید.

در مقایسه با سایر آثار هنری، فرش‌ها نسبتاً ارزان هستند و همان‌طور که می‌بینید، حتی تولید آنها گاه گران‌تر از قیمت فروش آنهاست. به هر روی دنیای هنرهای زیبا شگفتی‌های بسیاری دارد. در سال ۲۰۱۹، خرگوشی از جنس استیل ضدزنگ با ارتفاع سه فوت که شبیه بادکنک اسباب‌بازی کودکانه بود، در حراج کریستی به قیمت ۹۱ میلیون و ۷۵ هزار دلار فروخته شد. این موضوع شگفتی و تحسین منتقدان هنری را برانگیخت. جالب است که بدانید، جف کونز سازنده این اثر، بسیاری از مجسمه‌هایش را خودش نمی‌سازد. او گروهی دارد که کار را برایش انجام می‌دهند و کونز فقط بر روند کار نظارت می‌کند و پس از پایان امضای خود را پای اثر می‌زند. بااین‌همه، زمانی که فرشی صفوی که فقط یک نمونه از آن در جهان وجود دارد، در حراجی به قیمت ۳۴ میلیون دلار فروخته شد برخی منتقدان هنر آن را غیرمنطقی و ظالمانه اعلام کردند!

خرگوشی از جنس استیل ضدزنگ با ارتفاع سه فوت که شبیه بادکنک اسباب‌بازی کودکانه بود، در حراج کریستی به قیمت 91 میلیون و 75 هزار دلار فروخته شد

خرگوشی از جنس استیل ضدزنگ با ارتفاع سه فوت که شبیه بادکنک اسباب‌بازی کودکانه بود، در حراج کریستی به قیمت ۹۱ میلیون و ۷۵ هزار دلار فروخته شد

فرش از مهم‌ترین اقلامی است که برای خانه خود می‌خرید. یک فرش خوب رنگ و گرما به خانه شما می‌آورد و آن را به پناهگاهی آرام تبدیل می‌کند. خرید فرش، خرید اثر هنری است. وقتی قیمت فرش دستباف را با دیگر آثار دنیای هنر مقایسه می‌کنید، درمی‌یابید که فرش اصلاً گران نیست.


نویسنده: امری شواترز
ترجمه: داود شادلو

قالیچه بختیار فاتح حراج نوزدهم


در حراج نوزدهم چه گذشت

حراج نوزدهم فرش‌های دستباف کارکرده در ۵۸ نوبت و با عرضه ۳۷۰ متر مربع فرش دستباف روز دوشنبه ۱۴ شهریورماه بین ساعت ۱۷ تا ۱۹ در محل دفتر مرکزی شرکت فرش ایران برگزار شد. فرش‌های عرضه شده در ۳۷ نوبت به تعداد ۶۹ تخته به پیشنهادهایی بالاتر از قیمت پایه فروخته شدند و فرش‌های ۲۱ نوبت هم فروخته نشدند و به انبار حراج بازگشتند.

قالیچه بختیار تک ستاره حراج نوزدهم

حراج نوزدهم برخلاف حراج‌های گذشته که در چند نوبت فرش‌ها به دو برابر و بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته می‌شدند فقط در یک نوبت این میزان رشد را تجربه کرد. در نوبت نهم حراج نوزدهم یک تخته قالیچه بختیار با قیمت پایه یک میلیون و ۸۰۰ هزارتومان به سالن حراج آمد و نهایتا با پیشنهاد ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان فروخته شد.

در حراج نوزدهم به صورت میانگین میزان رشد از قیمت پایه ۲۴ درصد بود


راهنمای نحوه صحیح جمع کردن فرش برای نگهداری

چطور فرش‌ها را برای نگهداری یا حمل محافظت کنیم؟

به دلایل گوناگون، ممکن است بخواهیم فرش را جمع، یا در انبار نگهداری کنیم. یادگیری نحوه نگهداری صحیح فرش، فرآیند طولانی و سختی نیست. این راهنما به شما نشان می‌دهد که چگونه فرش‌هایتان را برای نگهداری یا حمل آماده کنید.

مواقعی پیش می‌آید که باید فرش را جابجا کنیم  یا ناچار به انبار کردن آن باشیم. در این موارد مهم است که فرآیند تا زدن و جمع کردن فرش را به شیوه درستی انجام دهیم تا از ایجاد آسیب در آن جلوگیری کنیم و نسبت به سالم ماندن آن آسوده خاطر باشیم.

فرش‌ها اگر به درستی در محل نگهداری‌شان کنار گذاشته نشوند، (حتی زمانی که در یک فضای ذخیره‌سازی، پیچیده و لول‌ شده باشند) ممکن است شکل خود را از دست بدهند، آفات را جذب کنند و بوهای ناخواسته به خود بگیرند. برای اینکه فرش خود را برای نگهداری آماده، ایمن و محافظت نمایید، مراحل زیر را دنبال کنید:

  1. فرش را کاملا تمیز کنید.
  2. فرش را از بید و سایر حشرات محافظت کنید.
  3. فرش را برای نگهداری محکم بغلتانید.
  4. فرش را در یک پارچه محافظ بپیچید.
  5. فرش را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید.
  6. فرش را باز کنید و هر چند ماه یک بار از نظر علائم آسیب بررسی کنید.

برای جزئیات بیشتر در مورد نحوه تکمیل هر مرحله، به موارد زیر توجه کنید.

نگهداری گام به گام فرش

۱. فرش را کاملا تمیز کنید

برای شروع فرآیند نگهداری فرش دستباف، آن را به خوبی جاروبرقی بکشید. کثیفی، شوره حیوانات، گرد و غبار و سایر ذرات ریز می‌توانند، بین الیاف فرش پنهان شوند و زمانیکه فرش در انبار نگهداری می‌شود، تجزیه شده و به الیاف آن آسیب برسانند. به همین دلیل است که فرآیند نگهداری طولانی مدت فرش با جاروبرقی دو طرف فرش شروع می‌شود. بسیار مهم است که فرش را برگردانده و پشت آن را هم جارو کنیم، نباید از این مرحله بگذریم. برای برخی از فرش‌ها، باید مراقبت بیشتری کنید که هنگام استفاده از جاروبرقی، بافت ظریف فرش خراب نشود. به این صورت که جارو را روی فرش بگذارید و بر دارید و آن را به عقب و جلو حرکت ندهید.

مرحله بعدی تمیز کردنِ عمیق، شستشوی فرش است. این فرآیند بسته به نوع الیاف به کار رفته در آن اندکی متفاوت است. پس از تمیز کردن، اجازه دهید فرش کاملاً خشک شود. حتی یک فرش کمی مرطوب می‌تواند کپک یا بوی بد ایجاد کند که فرش شما را از بین می‌برد و بر محیطی که نگهداری می‌شود تأثیر بگذارد. به طور کلی به ویژه اگر فرش ارزشمند، حساس یا بزرگی دارید که خیس کردن، شستن و خشک کردن آن آسان نیست، بهتر است آن را به متخصص بسپارید. در این مطلب تمرکز ما بر روی روش آماده کردن فرش برای نگهداری است. در یادداشت جداگانه‌ای به اصول اولیه شستشو فرش می‌پردازیم.

۲. از فرش در برابر بید و سایر حشرات محافظت کنید

اگر نیاز دارید فرشی را در زیرزمین، پارکینگ یا اتاق زیر شیروانی نگهداری کنید، لازم است برای محافظت از آن در برابر بیدها و حشرات، مراقبت بیشتری انجام دهید. از یک دافع حشرات و بید استفاده کنید. نفتالین مدت هاست که به دلیل آسیب‌هایی که برای انسان در پی دارد، منسوخ شده است، از لوندر (اسطوخودوس) خشک شده استفاده کنید.

۳. برای نگهداری فرش را محکم بغلتانید و لول کنید

برای مدت طولانی هرگز فرش را تا نکنید! تا کردن می‌تواند منجر به پارگی، ترک و آسیب‌های دیگر شود. در عوض، فرش را به شکل یک استوانه یکنواخت بغلتانید و لول کنید. مهم است که فرش را به کدام سمت لول کنید، زیرا همیشه یک سمت آن شکننده‌تر است. باید فرش خود را طوری بغلتانید که پرز به سمت داخل باشد.

نکات غلتاندن موثر فرش

  • هنگام غلتاندن فرش، حرکت را یکنواخت انجام دهید و فرش را  تا حد امکان صاف نگه دارید تا در نهایت از گوشه‌های یک سمت استوانه بیرون نزده باشد.
  • اگر برای صاف نگه داشتن آن به کمک نیاز دارید، از میله یا لوله‌ای مانند میله پرده ضخیم استفاده کنید.

۴. فرش را در پارچه محافظ قابل تنفس بپیچید

پیچیدن پارچه به دور فرش مفید است. این لایه محافظ اضافی به جلوگیری از کثیفی و سایر مواردی که می‌توانند به الیاف ظریف فرش آسیب برسانند کمک می‌کند.

نکات و نحوه پیچیدن فرش در پارچه

  • غلتاندن فرش خود را با پیچیدن یک لایه پارچه پنبه‌ای (حداقل یک و نیم برابر دور فرش) به پایان برسانید. برای محافظت بیشتر، لایه پارچه‌ای را با نوار‌های پنبه ای یا پلی استر محکم کنید.
  • اگر خواهان محافظت در سطح متخصص هستید، فرش را در روکش پلی اورتان بپیچید. این پارچه‌ها ضدآب، سبک و قابل تنفس هستند و سدی در برابر رطوبت و حشرات ایجاد می‌کنند.
  • از پلاستیک برای پیچیدن فرش استفاده نکنید، زیرا از تنفس فرش جلوگیری کرده و ایجاد رطوبت می‌کند.

۵. فرش را در محیط خشک و خنک و در فاصله از زمین نگهداری کنید

هنگام نگهداری فرش، مهم است که آن را در مکانی دور از زمین و از هرگونه عنصر مضر و تیز نگهداری کنید. همچنین باید مطمئن شوید که هیچ چیز دیگری در بالای آن قرار ندارد. جعبه‌ها و سایر لوازم می‌توانند باعث ایجاد ترک و از بین رفتن شکل فرش شوند. بسیار مهم است که فرش خود را در محیطی خنک و خشک دور از آفتاب مستقیم نگهداری کنید. گرمای بیش از حد یا سرمای شدید می تواند به الیاف آسیب برساند.

۶. هر چند ماه یک بار فرش را از نظر علائم آسیب کنترل کنید

پیشنهاد می‌کنیم، فرش را ماهی یک بار باز کنید تا مطمئن شوید که هیچ مدرکی دال بر هجوم حشره وجود ندارد. همچنین محل نگهداری و خود فرش را جاروبرقی بکشید تا گرد و غبار که جاذب حشرات است،  از بین برود.

نکات نگهداری فرش در انبار

  • برای جلوگیری از مشکلات کپک، از «فن» و رطوبت‌گیر استفاده کنید.
  • نور پنجره‌ها را با سایه یا پرده مسدود کنید.
  • به طور مداوم فرش را جاروکشی، گردگیری و هوادهی کنید
  • برای جلوگیری از بیدزدگی، فرش را روی سطحی با فاصله از زمین نگهداری کنید.

فائزه قادری
کارشناس ارشد فرش دستباف