عملیات تکمیل

بعد از بافت، ابتدا براى يکسان کردن سطح فرش آن را پرداخت مىکنند. در برخی از مراکز قالیبافی عمل پرداخت را با ماشین‌های برقی مخصوصی انجام می‌دهند ولی در روش سنتی با قیچی یا تیغ‌های مخصوصی عمل پرداخت انجام می‌شود. چنانچه پرزهای قالی پس از بافت زیاد گرفته شود، در اصطلاح فنی به این حالت «ته‌خواب» یا «خواب‌کوتاه» می‌گویند. پرداخت فرش یکی از حساس‌ترین مراحل بافندگی است سنگ زدن عمل دیگری است که هنگام پرداخت گه‌گاه بر روی فرش صورت می‌گیرد. با این کار فلس‌های الیاف پشم کاملاً صیقلی می‌شوند و رنگ‌های اضافی الیاف از بین می‌روند و فرش حالت مخملی و ابریشمی مانند پیدا می‌کند. ارتفاع پرز فرش مانند سایر مشخصات ویژة آن مانند نوع گره، تعداد پود، طول ریشه و غیره از ضابطه‌های تشخیص محل بافت فرش است و بر حسب عادت و سنت و محل بافت میزان آن متغیر است. یکی از انواع پرداخت پرز پرداخت برجسته است که با قیچیهای مخصوص (قیچی سرنخ) انجام میشود و این نوع پرداخت برجستگی‌هایی را در سطح فرش ایجاد می‌کند که معمولاً در مورد تابلوفرش کاربرد دارد و زیبایی خاصی به تابلوفرش از لحاظ بعد و طرح می‌دهد.
شیرازه (كناره‌پيچ یا گوشه‌پیچ): برای پوشاندن سرپودهای كنار فرش و نظم بخشیدن به كناره‌ها و مهار تارهای كناری فرش به كار می‌رود. انواع شیرازه عبارت‌اند از:
شیرازه‌‌بافی متصل: چند رشته نخ خامه را كه همرنگ سادهبافي و متن اصلي قالي است به هم می‌تابند و به صورت گلوله كوچكي درمي‌آورند. پس از هر نوبت پود دادن (ضخيم و نازك) گلوله را از تارهاي شيرازه عبور می‌دهند و همراه سرپودها به صورت لوله‌اي يا حصيري می‌پیچانند و محكم مي‌كشند و اين كار را در همۀ رج‌ها تكرار می‌کنند.
انواع شیرازه‌بافی متصل عبارت‌اند از:

• شیرازۀ حصیری (چندردیفه): به صورت نوار باریک در کناره‌های قالی (قالی‌های عشایری)
• شیرازۀ متوازی
• شیرازۀ متخاصم
• شیرازۀ متضاد
• شیرازۀ متقاطع

شیرازه‌بافی منفصل: در كناره‌پيچ منفصل پس از اتمام قالي، شيرازه‌بافي به صورت جداگانه انجام مي‌شود. لازم به ذكر است كه استحكام و كيفيت كناره‌پيچ متصل در عمل بهتر از نوع منفصل آن است.
برخی فرش‌های ایران (فارس و یلمه چهارمحال‌وبختیاری) شیرازه‌های رنگی دارند.

اگر گلیم‌بافی فرش به هر دلیل شُل شده باشد یا تشخیص داده شود كه مقاومت لازم برای حفاظت فرش را ندارد، معمولاً در انتهای ریشه‌های فرش اقدام به گره زدن می‌کنند. این امر به‌ویژه در فرش‌های كهنه كه در معرض شستشو قرار می‌گیرند بسیار حائز اهمیت است. مهم‌ترین و متداول‌ترین این گره‌ها عبارت‌اند از:
دو گره، گره نخودی، گره پنجره‌ای