رییس کمیسیون پژوهش، ترویج و تبلیغات انتخاب شد

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران، نخستین جلسه کمیسیون پژوهش، ترویج و تبلیغات در مرکز ملی فرش ایران برگزار شد. در این جلسه مقرر شد پژوهش و ترویج در یک کمیسیون و تبلیغات و اطلاع رسانی در کمیسیونی مستقل پیگیری شوند. در ابتدای این جلسه آقای ظهیری گزارشی از پژوهش‌های کاربردی به سرانجام رسیده در مرکز ملی فرش ایران بیان کرد. سپس در ادامه آقای آل ‌احمد شرحی از روند شکل‌گیری ستاد و کمیسیون‌های آن ارائه دادند.

با طرح دیدگاه‌های اعضای شرکت کننده، خانم صادقنیا سرپرست روابط عمومی مرکز ملی فرش بابیان نقاط مشترک و متفاوت تبلیغات با پژوهش و ترویج پیشنهاد کردند این کمیسیون به تفکیک موضوع به دو کمیسیون مستقل در حوزه‎های تبلیغات و ارتباطات و پژوهش و ترویج تقسیم شوند که با رای‌گیری اعضا این پیشنهاد پذیرفته شد.

در این نشست که با حضور نماینده رسمی شرکت سهامی فرش ایران ظهر روز سه‌شنبه سوم تیرماه ۱۳۹۹ برگزار شد عبداله بهرامی مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های تولیدکنندگان فرش دستباف ایران به عنوان رییس کمیسیون تبلیغات و اطلاع رسانی انتخاب شد.

گفتنی است در ساختار ستاد عالی راهبری فرش دستباف پنج کمیسیون توسعه بازار داخلی؛ پژوهش، ترویج و تبلیغات؛ توسعه نوآوری، خلاقیت و فناوری؛ توسعه صادرات؛ تامین، تولید و اشتغال درنظر گرفته شده که تاکنون رییس سه کمیسیون انتخاب شده است.

امریکا جایگاه فرش ایران را بهتر از دولتمردان ما متوجه شده

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – جناب فضائلی اگر ممکنه ابتدا تاریخچه‌ای از شعبه اصفهان شرکت بفرمایید.

ابتدا باید اشاره‌ای به تاریخچه فرش اصفهان کرد، شاهان صفوی جایگاه و منزلتی ویژه برای هنر و هنرمندان قائل بودند، حتی برخی از کارگاه‌های قالی‌بافی زیر نظر شخص شاه عباس صفوی به کار می‌پرداختند، صفویه با گردآوری هنرمندان بنام زمان خود توانستند آثار ارزنده‌ای را بوجود آورند که بعد از گذشت قرون متمادی هنوز هم آن آثار ارزشمند هنری در موزه‌های ایران و جهان جلوه‌گری می‌کنند، از آن جمله هنر فرش‌بافی است. شعبه شرکت سهامی فرش ایران در شهر اصفهان، قدمتی در حدود ۶۵ سال دارد و در دوران اوج فرش ایران، تولیدات شرکت فرش نیز در اصفهان شهرت عالم‌گیر داشته است و در طی سال‌های پر فراز و نشیب از خود افتخاراتی در زمینه تولید فرش‌های نفیس به جای گذاشته است که پس از گذشت سال‌ها هنوز هم خودنمائی می‌کند.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – نوع تولیدات شرکت در این منطقه بیشتر چیست؟

در کشور عزیزمان ایران، استان اصفهان تنها استانی است که چند منطقه فرش‌بافی شناخته شده جهانی را در خود جای داده است؛ از قبیل فرش اصفهان، نائین، کاشان و جوشقان که هرکدام از سبک‌های به نام و بسیار مهم با خصوصیات منحصر به فرد جایگاه ویژه‌ای در بین علاقه‌مندان خود در تمام دنیا داشته و دارند. خصوصا در اصفهان فرش‌هایی در ابعاد مختلف و با طرح‌های لچک ترنج، درختی، شاه عباسی، شکارگاهی، خشتی و دیگر فرش‌هایی خاص و هنری بافته می‌شود و همچنین می‌توان به فرش‌های بزرگ پارچه و سفارشی اشاره کرد که در چند سال اخیر توسط شرکت سهامی فرش ایران در شعبه اصفهان بافته و به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر شده است.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – چند منطقه و روستا تحت پوشش شعبه اصفهان قرار دارد؟

در این خصوص باید اذعان داشت با توجه به اینکه در شهر اصفهان چیزی حدود ۱۵۰ تولید کننده عضو اتحادیه که دارای پروانه تولیدی هستند و از رقبای اصلی شرکت سهامی فرش ایران محسوب می‌شوند، با این حال حدود ۳۰ پارچه آبادی و مناطق مهم فرش‌بافی اصفهان تحت پوشش این شعبه است که در دو سال اخیر فعالیت شرکت در این مناطق دوچندان شده و البته این موضوع مرهون توجه مسئولین دفتر مرکزی شرکت سهامی فرش ایران است.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – در شعبه اصفهان در حال حاضر چه تعداد دستگاه‌ دار قالی و بافنده فعال هستند؟

شعبه اصفهان شرکت سهامی فرش ایران حدود ۱۷۰ دستگاه قالی‌بافی در کارگا‌های متعدد دارد که نزدیک به ۶۰۰ نفر بافنده ماهر را تحت پوشش قرار داده و برای آنها ایجاد اشتغال نموده است که البته این ظرفیت قابل افزایش است.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – مواد اولیه فرش‌ها را چگونه تامین می‌کنید؟

با توجه به ظرافت فرش‌های تولیدی در اصفهان، می‌توان گفت تقریبا مواد اولیه مصرفی در فرش‌های اصفهان ۱۰۰ درصد وارداتی هستند، بطور مثال ابریشم مصرفی از کشور چین، کره، ازبکستان و کرک مصرفی از کشورهای استرالیا، نیوزیلند و اروگوئه تامین می‌شود.
لازم به ذکر است پشم و ابریشم تولیدی کشور بیشتر برای فرش های درشت بافت کاربرد دارند.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – عملیات تکمیلی مثل پرداخت و شستشو و مرمت درچه وضعیتی قرار دارد؟

شهر اصفهان به لحاظ قدمت در صنایع دستی و هنری که از زمان شاه عباس صفوی پابرجا بوده این امکان را در منطقه به وجود آورده که هرآنچه برای تولید و تکمیل فرش نیاز است در اصفهان به طور کامل تامین شود، از جمله کارگاه‌های تابندگی کرک، ابریشم و نخ پنبه‌ای، کارگاه‌های رنگرزی سنتی و صنعتی و نیز کارگاه‌های عملیات شور و پرداخت نیز به وفور رو به تکامل نهاده‌اند و همه امکانات برای نمایش هنر دست بافندگان منطقه مهیا است.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – متراژ تولید سالیانه شعبه چه میزان است؟
تولید شعبه اصفهان در حال حاضر مساحتی بیش از ۵۰۰ متر مربع در سال است که در رجشمارهای ۶۰ و ۶۵ با کیفیت عالی و با رنگبندی متنوع در ابعاد مختلف تولید می‌شود که درخواست علاقه‌مندان فرش اصفهان را در هر سلیقه‌ای پاسخگو است.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – کدام نقشه و یا طرح که در این شعبه تولید می‌شود بیشترین میزان استقبال را در بین مشتریان داخلی و خارجی دارد؟

به طور کلی باید اذعان داشت تمامی طرح و نقش‌های تولیدی فرش اصفهان چه در بازار داخل و چه در بازارهای خارجی از استقبال مناسبی برخوردار است که چهار دلیل اصلی دارد؛ ظرافت و زیبایی چشم نواز، اصالت در طرح و نقش، تنوع بالای طرح و نقش که موجب شده هیچ کشور ثالثی نتواند از نقوش آن کپی برداری و تولید مشابهی داشته باشند، و در نهایت فرش اصفهان یک کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود، و برایند این‌ها موجب توجه بازارهای داخلی و خارجی شده است.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – از نام آوران فرش اصفهان چه کسانی با شرکت همکاری داشته اند؟

نام آوران و پیش‌کسوتانی مشهور در صنعت فرش اصفهان همچون عیسی بهادری، احمد ارچنگ ، اکبر مهدی‌ئی و… در گذشته به طور مستقیم با شرکت سهامی فرش ایران همکاری داشته‌اند و پس از گذشت سال‌ها طرح‌های این عزیزان هنوز هم در دستور کار تولیدات شرکت فرش قرار دارند. در حال حاضر استادهای گرامی جزیزاده ، بخت‌آور ، کرباسیون ، امامی و عربزاده در زمینه طرح و رنگ با شرکت فرش اصفهان همکاری دارند.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – به نظر شما با وجود مشکلات ماه‌های گذشته چگونه می‌توان آنها را برطرف کرد؟ راه حل چیست؟

به هرحال همان‌طوری که همه می‌دانند با فراگیری بیماری کرونا در سراسر جهان، کشور ما ایران و شهر اصفهان هم از آن مستثنی نبوده و وضعیت نامناسب اقتصادی و تولیدی را برای همه فعالان فرشباف به وجود آورده است خصوصاً که کلان شهر اصفهان را در وضعیت هشدار و قرمز قرار داده است. اگرچه اکنون رکود بازار در تمام حوزه‌های اقتصادی مشهود است، اما امرار معاش بافندگان فرش به دلیل بنیه ضعیف اقتصادی بسیار دشوار شده است و این درحالی است که با مشکلاتی از قبیل فروش محصولات تولیدی نیز رو به رو هستیم و باید اقشار مرتبط با تولید فرش زیر چتر حمایتی دولت قرار گیرند علی الخصوص بافندگان که جزء ضعیف‌ترین اقشار این هنر-صنعت هستند.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – با توجه به مشکلات پیش روی فرش استان، شرکت سهامی فرش ایران چه کمک‌هایی را برای برطرف کردن آنها می‌توان به دیگر فعالان این استان ارائه دهد؟

شرکت سهامی فرش ایران همیشه در فراز و نشیب‌ها راهکارهای عالی و قابل تأملی را ارائه نموده است. از جمله تعامل با تولیدکنندگان و فعالان فرش در اصفهان بدین صورت که با پذیرش فرش‌های تولیدی ایشان بصورت امانی هم نیاز خریداران فرش را در مرکز و سایر نقاط ایران با وجود فروشگاه‌های خود برآورده می‌کند و هم اینکه از این طریق فعالان این حوزه را مورد توجه و یاری قرار دهد و در این خصوص تنوع بی نظیری از فرش‌های تولیدی اصفهان را به نمایش می‌گذارد. در مورد بافندگان نیز می‌تواند با ایجاد ارتباطاتی با مرکز ملی فرش ایران نسبت به دریافت تسهیلاتی هرچند اندک و همچنین بیمه قالی‌بافان به مدد بافندگان همت گمارند.

روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران  – سخن آخر؟

و سخن آخر اینکه ظاهرا دولت امریکا جایگاه و حساسیت فرش ایران را بهتر از دولتمردان ما متوجه شده که اولین تحریم کالای غیر نفتی علیه ایران را فرش دستباف قرار داده‌اند. چراکه آنها با تحقیق و تفحص اولاً به اهمیت اشتغال زایی این کالای استراتژیک پی برده اند و دوماً تحریم علیه نماد تمدن و فرهنگ ایرانی نهفته در این کالای مهم را اعمال نموده اند.
خلاصه بی توجهی به علاقه نسل جوان و عدم هدایت آنها به سوی فرش دستباف منجر به این خواهد شد که ده سال آینده دیگر بافنده‌ای برای فرش دستباف وجود نداشته باشد. راه حل این مهم فقط با تضمین امنیت شغلی نسل جوان در این هنرصنعت کهن تحقق می‌یابد.
امید است متولیان فرش دستباف، با تدبیر به این مطلب بنگرند.

یاران دیرینه، کشاورزی و قالی‌‌‌‌‌‌بافی

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران، در ابتدای سده‌ی حاضر فرش دستباف کشور متولی نداشت و دستورات ملوکانه قاجاری تنها در حوضه‌ی صادرات و میزان عوارض خروج خلاصه می‌شد که درباره تمامی کالاها مصداق داشت. پس از شکل‌گیری شرکت سهامی فرش ایران درسال ۱۳۱۴ خورشیدی وزارت دارایی وقت با همان رویکرد دوره قاجار در حوزه صادرات تمرکز داشت اما همچنان متولی برای فرش دستباف وجود نداشت.

پس از انقلاب با پیشنهاد یکی از اعضای هیئت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران جهاد سازندگی شکل می‌گیرد و مجموعه تحقیقاتی در این نهاد برپا می‌شود که اعضای نام آشنای آن دکتر علی حصوری و مهندس شیرین صوراسرافیل بودند و ثمره این نهاد نخستین کنفرانس فرش دستباف بود. با شکل گیری وزارت جهاد کشاورزی و ادغام دو وزارتخانه جهاد سازندگی و کشاورزی در سال ۱۳۷۹ خورشیدی مرکز تحقیقات فرش دستباف با رویکردی پژوهشی و ترویجی متولی فرش دستباف کشور می‌شود.

مرکز ملی فرش ایران که در سال ۱۳۸۲ بر اساس مصوبه شورای عالی اداری آغاز به کار می‌کند میراث‌دار مرکز تحقیقاتی است که در وزارت جهاد کشاورزی به عنوان نخستین متولی فرش دستباف کشور بنیان پذیرفت و بخش مهمی از آگاهی‌های فرش دستباف کشور را سامان داده است.


توضیح تصویر:
اثر استاد صادق صیرفیان
برگرفته از کتاب:

Persian Rug and Carpets
The Fabric of Life
Essie Sakhai

نباید بگذاریم فرش را از دست ایران خارج کنند

مدیرعامل موسسه اعتباری ملل با اشاره به حمایت این موسسه از مشاغل و کسب و کارهای خانگی گفت: اقتصاد خانواده یکی از کارهای مهمی است که امروز در کشور ما هم بسیار قابل توجه مسئولین نظام مقدس جمهوری اسلامی قرار گرفته و مقام معظم رهبری هم بر آن تاکید فراوان داشتند. بنابراین ایجاد و حمایت از مشاغل خانگی و رونق بخشیدن به آن‌ها یکی از محورهای فعالیت‌های موسسه اعتباری ملل است که در راستای بهبود اقتصاد خانواده پیگیری و اجرا خواهد شد که خانواده‌ها بتوانند زندگی‌های خود را به نحو شایسته‌ای مدیریت کنند.

رییس هیئت مدیره شرکت سهامی فرش ایران ضمن برشمردن برنامه‌های عملیاتی موسسه اعتباری ملل در راستای بهبود اقتصاد خانواده گفت: یکی از مشاغلی که بسیار استقبال شده قالیبافی است که برای این موضوع ما کارهای بسیار گسترده و متنوعی را داریم انجام می‌دهیم. با حمایت موسسه اعتباری ملل حدود ۱۰ هزار نفردر سراسر ایران مشغول به کار قالیبافی هستند که یا به صورت کارگاهی است و یا به صورت خانگی کار بافت را انجام می‌دهند. در شهرهای مختلفی مثل کهنوج، قوچان، شیروان و … کارگاه‌های متمرکزی تاسیس کردیم که در این کارگاه‌ها عمدتا خواهران خود سرپرست مشغول کار هستند.

حجت الاسلام والمسلمین سید امین جوادی با اشاره به این که شرکت سهامی فرش ایران به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه موسسه اعتباری ملل مسئولیت توسعه تولید و بازرگانی فرش دستباف در ایران را بر عهده دارد افزود: در کارگاه‌های متمرکز و خانگی قالیبافی شرکت سهامی فرش ایران مواد اولیه، ابزار و نقشه در اختیار بافندگان قرار می‌گیرد و یک حقوق اولیه هم به آن‌ها پرداخت می‌شود. آخر الامر قالی را کارشناسان، ارزیابی و قیمت گذاری می‌کنند و پس از کسر هزینه‌های انجام شده مابقی به بافندگان پرداخت می‌شود. وی همچنین افزود: خدا را شاکریم که از این ره‌آورد امروز برای نزدیک به ۱۰ هزار نفر اشتغال ایجاد کردیم.

رییس هیئت مدیره شرکت سهامی فرش ایران با اشاره به ارزش‌های فرهنگی و هنری فرش دستباف ایرانی گفت: ما توجه ویژه‌ای به این هنر-صنعت داریم و نباید بگذاریم این هنر-صنعت کهن از دست ایران عزیز خارج شود و در همین راستا بر موضوع فرش دستباف علاوه بر مباحث اشتغال و اقتصاد خانواده از منظرحفظ و توسعه فرهنگ و هنر هم اهتمام ویژه‌ای داریم. ایشان در پایان گفت: ما در شرکت سهامی فرش ایران بیش از ۳۵۰۰ دستگاه دار قالی فعال در کل کشور داریم و همانطور که عرض کردم این تعداد دستگاه موجبات اشتغال جمعیتی بالغ بر ۱۰ هزار نفر را فراهم آورده است. و از افتخارات ماست که این فعالیت می‌تواند اقتصاد خانوارها را قوام بخشد.


گفتنی است شرکت سهامی فرش ایران از سال ۱۳۹۲ از بدنه دولت به بخش خصوصی واگذار شد و از سال ۱۳۹۶ موسسه اعتباری ملل مالکیت این شرکت را بر عهده گرفت.

سرگردانی بیمه قالیبافی ادامه دارد

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران؛ نخستین تلاش برای بهره‌مندی پیشه‌وران فرش دستباف از بیمه در قالب «بیمه قالیبافان» سال ۱۳۸۹ و در زمان ریاست فیصل مرداسی در مرکز ملی فرش ایران بود. این آغاز همراه بود با اجرای آزمایشی در شهر ورامین تا پس از بررسی کاستی‌ها در کشور اجرایی شود. البته آذرماه ۱۳۸۹ سرآغاز این ماجرا نبود بلکه عبدالرضا مصری وزیر رفاه و تامین اجتماعی دولت نهم اواخر سال ۱۳۸۷ اعلام کرده بود که قالیبافان از سال ۱۳۸۸ زیر پوشش خدمات بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند و با اجرای این طرح، قالیبافان از پوشش بیمه بازنشستگی، مستمری بگیری، از کار افتادگی و خدمات درمانی برخوردار می‌شوند که اجرای آن تا سال ۱۳۸۹ به طول انجامید.

شمار افرادی که تا سال ۱۳۹۲ زیر پوشش این بیمه قرار گرفتند حدود ۴۷۰ هزار نفر برآورد شده بود که نزدیک به ۷۰ درصد آنان بانوان بافنده بودند.

اجرای طرح بیمه قالی‌بافان در کشور با هجمه افرادی مواجه شد که بافندگی قالی پیشه ایشان نبود، بلکه دلیلی بود برای بهره‌مندی از پوشش بیمه و کسب درآمدِ تعاونی‌های یک‌شبه‌! در پس این حادثه برای جبران نادیده انگاری‌ها و هدفدار کردن بودجه، چاره‌ای جز حذف افراد سربار به وسیله بازرسان وزارت‌خانه رفاه، کار و امور اجتماعی اندیشه نشد. در این راستا سازمان تامین اجتماعی دولت را به پرداخت نکردن سهم متهم کرد و میزان بودجه برآورد شده را کم و ناکارآمد می‌دانست. از این رو پایش و حذف بیمه‌شدگان در دستورکار قرار گرفت که خود دچار خطای اجرایی بود و چون تنها به دنبال کاهش افراد بیمه شده بود چه بسیار بافندگانی که به دلیل حضور نداشتن در هنگام بازرسی و یا دیرپرداخت کردن سهم بیمه شده از این پوشش حذف شدند.

از این پس میزان بودجه تخصیصی این بیمه کاهش یافت و تلاش‌های گاه‌به‌گاه روسای مرکز ملی فرش ایران هم راه به جایی نبرد. به گونه‌ای که یکباره خبر همراهی مجلس و کمیسیون‌های مربوطه در تخصیص بودجه ۱۹۰ هزار میلیارد ریالی برای بیمه شدن تمام قالیبافان سطح کشور از سوی فرشته دست‌پاک رسانه ای ‌شد. خبری که البته هیچ گاه تحقق نیافت! در پس برآورده نشدن این میزان بودجه و ادامه وضعیت پیشین، راهکارهایی چون بیمه عشایری و روستایی از سوی مرکز ملی فرش ایران نیز ارائه شد.

پس از گذشت دو سال که از امضاء تفاهم‌نامه در زمان ریاست حمید کارگر بین مرکز ملی فرش ایران و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر، برای بیمه شدن آن دسته از قالیبافان و فعالان فرش دستباف که از بیمه تامین اجتماعی محروم ماندند منعقد شده بود و بعد از ابلاغ از سوی دولت و عدم تخصیص بودجه مجددا از این پیشنهاد در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ بار دیگر رونمایی شد. حال در سفر اخیر رییس مرکز ملی فرش ایران به اصفهان که هفته پیش انجام شده در جلسه‌ای که با حضور تجار و صادرکنندگان این استان برگزار شد فرح‌ناز رافع از این بیمه به عنوان جایگزین بیمه قالی‌بافان یادکرده است.

این خبر در حالی منتشر شده است که کارشناسان معتقدند نقدی که بر بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر وارد است نخست پوشش بسیار اندک آن از سوی مراکز درمانی و خدمات درمانی است که به همین نسبت مخاطبان آن را بسیار محدود کرده است دو آنکه ساختار تولید یک قالی که وابستگی بسیاری به زمان کار بافنده دارد همسانی با فعالیت کشاورزان و دامپروران ندارد و این ناسازگاری در روند بیمه می‌تواند ایجاد اشکال کند.


عکس از اسفندیار اصغر خانی
منتشر شده در ویژه نامه اولین مسابقه عکس فرش دستباف ایران

ای کاش عشق را زبان سخن بود

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران؛ روز جهانی صنایع دستی پس از برپایی نخستین گردهمایی کشورهای دارای صنایع‌دستی در شهر نیویورک نام‌گذاری شد. در پایان این گردهمایی که با حضور چهل کشور و همراهی استادهای دارای کرسی دانشگاهی، هنرمندان و پیشه‌وران صنایع دستی در تاریخ ۱۰ ژوئن سال ۱۹۶۴ تشکیل شده بود، تأسیس “شورای جهانی صنایع دستی” به عنوان نهادی وابسته به یونسکو نیز تصویب شد و دبیرخانه آن در شهر آمستردام هلند آغاز به کار کرد. از این رو ۱۰ ژوئن به یادگار روز جهانی صنایع دستی نام گرفته است.

توجه به صنایع دستی در جهان به دوگونه است؛ نگاه کشورهای توسعه یافته و نگاه کشورهای توسعه نیافته. در کشورهای توسعه یافته صنایع دستی محصولی است یکتا ساخته شده در آتلیه و عرضه شده در گالری، در مقابل صنایع دستی در کشورهای توسعه نیافته و یا کمتر توسعه یافته عاملی است برای اشتغال و جلوگیری از مهاجرت به شهرها.

کشور ما نیز در برزخ توسعه یافتگی و نیافتگی صنایع دستی را یکی از راه‌های اشتغال‌زایی و برون رفت از ناهنجاری‌های پیوسته‌ی بیکاری می‌انگارد. در بزنگاه نخست چنین است؛ کشوری که سرمایه‌گذاری در آن برای ایجاد اشتغال‌های فراگیر با تلاطم‌های مالی همراه است بهتر آنکه هرکس کلاه خویش گیرد با اندک سرمایه‌ای روزگار سپری کند. شاهد مدعا وام‌های گاه و بی گاه دولت‌ها با نام اشتغال‌زایی به پیشه‌های هنری است.
دگرگونی در نگرش به صنایع دستی کشور، امری بایسته و نیکوست چه آنکه ایجاد و خلق‌کردن نیازمند ذوق، سلیقه، قریحه و آگاهی است. نگاه صفر و یک به آنچه که از روان آدمی سرچشمه می‌گیرد با تعریف هنر سازگار نیست. نگاه صفر و یک دولت‌ها به صنایع دستی ترجمان نگاه غربیان به آثار ظریفه کشورمان است که آن را تِخنِه (فن) می‌پنداشتند. بی‌آنکه بدانند برای رسیدن به چنین دست‌آفریده‌هایی بخش اندکی از آن پشتکار در انجام فنون است و گوهر آن ذوق است.

از این رو نقدی بر گفتار مدیران فرش دستباف کشور وارد است که می‌پندارند بایستگی حمایت از فرش دستباف به دلیل رقم ناچیز فراهم‌آوری مواداولیه در تولید و ارز آوری قابل توجه آن است، بلکه فرش دستباف و دیگر آثار هنری ظریفه‌ی ایرانی چکیده آیین‌ها، سنت‌ها، تمنا‌ها، نیاز‌ها، دریافت‌ها و دانسته‌های مردمان ایران‌شهر است.

رونمایی از وبگاه ویکی‌فرش؛ دانشنامه تخصصی فرش و قالی

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران این دانشنامه‌ آنلاین در زبان فارسی با نام ویکی‌فرش، به نشانی fa.wikirug.org و در زبان انگلیسی با نام WikiRug به نشانی en.wikirug.org شناخته می‌شود و سرگذشت هنر-سنت فرش را از گذشته‌های دور تا به امروز در سراسر جهان به‌ویژه ایران، آناتولی (ترکیه امروزین)، افغانستان، هند، پاکستان،‌ قفقاز و آسیای میانه بررسی می‌کند.

دبیر اجرایی ویکی‌فرش با اعلام خبر رونمایی این دانشنامه گفت: ویکی‌فرش یک نهاد پژوهشی‌-هنری غیردولتی، غیرسیاسی و غیرانتفاعی است که می‌کوشد بستری برای همکاری همه‌ پژوهشگران، استادان، دانشجویان و کارشناسان ایرانی و بین‌المللی حوزه‌ فرش را فراهم آورد. بستر فنی این همکاری مشترک با استفاده از پلتفرم مدیاویکی ایجاد شده است و کاربران به‌آسانی می‌توانند با حساب کاربری خود در تولید یا ویرایش مقالات این دانشنامه‌‌ آزاد مشارکت کنند.

نیلوفر علیپور با اشاره به اینکه تاکنون بیش از ۳۰۰ مدخل به زبان فارسی و ۲۵۰ مدخل به زبان انگلیسی در ویکی‌فرش ایجاد شده است، گفت: برخی مقالات این دانشنامه داری امضای یک یا چند مؤلف است و برخی دیگر حاصل همکاری گروهی نویسندگان و بدون امضا است. از ویژگی‌های دانشنامه‌ ویکی‌فرش رده‌بندی‌های منظم موضوعی مقالات است. مقالات این دانشنامه گستره‌ای بزرگ از موضوعات را دربرمی‌گیرد: از اصطلاح‌شناسی عمومی گرفته تا شناخت ابزار و فنون بافندگی؛ از تاریخ فرش گرفته تا جغرافیا و مناطق تولید آن؛ از مواد اولیه گرفته تا طرح‌ها و نقش‌ها و از صنعت، تجارت، پژوهش و آموزش فرش تا معرفی هنرمندان و مروجان اثرگذار این هنر تاریخی (دسته‌بندی موضوعات اصلی ویکی‌فرش را در اینجا ببینید). اغلب مقالات این دانشنامه دارای یک جعبه‌‌ اطلاعات (اینفوباکس) است که دانستنی‌های کلی درباره‌ آن مدخل را به‌خوبی فشرده کرده است. صفحه‌ نخست ویکی‌فرش با موضوعات گوناگونی همچون نگاره روز، مقاله‌ هفته،‌ کتاب هفته و اخبار فرش به‌روزرسانی می‌شود.

دبیر اجرایی ویکی‌‌فرش با بیان این خبر به نمایندگی از شورای ویراستاری دانشنامه‌ ویکی‌فرش همه صاحب‌نظران و علاقه‌مندان فرش را به همکاری فراخواند.

علیپور در ادامه افزود: تولید ویکی‌فرش به مشارکت همگانی و عمدتاً داوطلبانه‌ کاربران وابسته است. شورای ویراستاری ویکی‌فرش بر یکدستی و اعتبار و درستی اطلاعات این دانشنامه نظارت می‌کند. ویکی‌فرش در آغاز فعالیت خود از حمایت مادی و معنوی علاقه‌مندان به هنر فرش به‌ویژه شرکت راگمن، نخستین سایت آنلاین فروش فرش در جهان (تأسیس ۱۹۹۸)، برخوردار بوده و امیدوار است همچنان با حمایت‌ غیردولتی فرهنگ‌دوستان به معرفی این هنر-صنعت بپردازد.

گفتنی است پیش از این دانشنامه آنلاین فرش دستباف ایران با عنوان «ویکی فرش» در سال ۱۳۹۴ از سوی مرکز ملی فرش ایران راه‌اندازی شده بود که پس از بارگذاری اطلاعات اولیه، از ویژگی تعاملی بودن و تکمیل دائمی و مستمر اطلاعات و داده‌ها از سوی مخاطبان و کاربران بی‌بهره ماند.


صفحه معرفی شرکت سهامی فرش ایران در ویکی فرش را اینجا ببینید


در دانش فرش یک قرن از دنیای غرب عقبیم

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران به نقل از فارس، نشست خبری همایش «فرش، سنت، هنر» با حضور تورج ژوله دبیر علمی همایش، علیرضا اسماعیلی سرپرست فرهنگستان هنر و حسن بلخاری رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر پیش از ظهر امروز ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ در این فرهنگسرا برگزار شد.

با هدف حفظ میراث ملی کشور همایش «فرش، سنت، هنر» برگزار می‌شود

اسماعیلی در ابتدای این نشست با تاکید بر رویکرد حفظ میراث ملی کشور در فرهنگستان هنر گفت: فرش دستباف و شناخت هویت آن و جایگاهش در تاریخ و فرهنگ کشور قرار است در همایش «فرش، سنت، هنر» مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: فرش دستباف عمومی‌ترین و مردمی‌ترین هنر و جلوه‌گاهی از ذوق و ادراک و فنون هنرمند ایرانی است. ​در گذشته در اکثر خانه‌ها فرش دستباف موجود بود اگرچه اکنون به واسطه مشکلات این موضوع کمتر شده‌است.

سرپرست فرهنگستان هنر افزود: فرهنگ تصویری، اسطوره‌ای و نمادها در فرش دستباف دیده می‌شود و با بسیاری از هنرهای سنتی پیوند دارد. فرش ایرانی همیشه با آیین‌ها و سنت‌های ارزشمند همراه بوده و کمترین آلایندگی صنعتی را داشته است.

وی گفت: از نظر اقتصادی هم دارای اهمیت بالایی در کشور ماست و میلیون‌ها نفر در تولید فرش و تجارت آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول فعالیت هستند. به لحاظ عمومی بودن و مردمی بودن، هیچ هنری در کشورمان به اندازه فرش دستباف فراگیر نیست. بنابراین در بعد اشتغال زایی جایگاه مهمی دارد و در سال جهش تولید جایگاه ویژه‌ای می‌تواند داشته باشد.

به گفته اسماعیلی، به لحاظِ آموزشی هم رشته‌های متعدد در سطح کارشناسی و ارشد در کشور ایجاد شده و شاخه‌های مختلف با موضوع فرش را در دانشگاه‌هایمان داریم و امید است طرح‌ها و نقش‌های جدیدی را خلق کنند که با دکوراسیون جدید هم همخوانی داشته باشید و این به رونق فرش کمک میکنید.

وی خاطرنشان کرد: ترجمه آثاری با موضوع فرش ایرانی از دیگر فعالیت‌های فرهنگستان هنر است که اسماعیلی به آن اشاره کرد و افزود: در بحث نمایشگاهی، ارائه دانشگاهی و فیلم‌های مستند نیز تلاش داریم یا برگزاری همایش «فرش، سنت، هنر» فعالیت‌های بیشتری داشته باشیم.

اسماعیلی در پایان یادآور شد این رویداد با کمک بخش خصوصی برگزار می‌شود. امیدواریم بیانیه پایانی همایش هم در اختیار سازمان‌ها و نهادها قرار گیرد تا با مقوله فرش دستباف بیشتر درگیر شوند.

سروری و استادیمان در صنعت فرش در جهان را از دست داده‌ایم

دکتر حسن بلخاری در ابتدای سخنان خود با گرامیداشت روز صنایع دستی و فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای گفت: اگر در حوزه هنرهای اسلامی، خوشنویسی را اشرف می‌دانیم (با دلیل نگارش قرآن کریم) در صنایع دستی ایران هم فرش هنر اشرف و اتمّ است. فرش پازیریک بیانگر قدمت تاریخی و هنری ملت ایران است و حقیقتا صنعت فرش، جایگاه برجسته‌ای در فرهنگ هنری ما دارد.

وی با اشاره به داستان فرش بهارستان که توسط یک فرد جاهل در ایوان مدائن قطعه قطعه شده است، گفت: نزد ایرانیان باستان فرش جایگاه مهمی داشت.

رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر گفت: در قرآن کریم ۳۳ عُجمه​ (کلمه معرب شده) داریم. مثلا اصطلاح دین یا پارادایس از زبان فارسی به عربی راه یافته است. فردوس معرب پردیس (پارادایس) است و باب‌هایی است​ که کوروش ساخته بود و معنای بهشت را دارد.

وی افزود: فرش کلمه‌ای عربی است و در قرآن هم آمده و به معنای امر گسترده است و انسان ایرانی زیر پای خود می‌گسترانید اما اکنون از زمین به دیوار منتقل شده است.

به گفته بلخاری، فرش بازتاب عرش و بازتاب جهان مینوی است، به همین دلیل یک ایرانی باید آن را در منزل خود و زیر پایش می‌دیده تا همواره به یاد جهان مینوی باشد. ​بنابراین اگر هنر یا صنعتی در کشوری حفظ می‌شود به خاطر تلازم آن با زندگی مادی و ارجاع‌ به زندگی اخروی است.

وی افزود: ​البته متأسفانه ظرف ۶۰ – ۷۰ سال گذشته، سروری و استادیمان در صنعت فرش در جهان را از دست داده‌ایم. امیدواریم برپایی همایش‌های مانند «فرش، سنت، هنر» در راستای احیای این جایگاه بکوشد.

​رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر در بخش پایانی سخنان خود به ارتباط ظهور ایده با هنرهای صناعی اشاره کرد و گفت که عبارت صنایع دستی ارتباطی با صنعت ندارد.

بلخاری در پایان سخنانش ابراز امیدواری کرد حمایت دولت از فرش سنتی و دستباف موجب حضور بیشتر آن در خانه ها شود.

در دانش فرش یک قرن از دنیای غرب عقبیم

تورج ژوله، دبیر علمی همایش «فرش، سنت، هنر» هم در ابتدای سخنان خود گفت: در انتخاب عنوان همایش حساسیت‌های خاصی داشتیم و هدفمان این بود که مواردی که نیاز امروز هویت فرش دستباف ایران است، مورد توجه قرار گیرد. کارشناسان معتقدند هویت​ فرش دستباف ایرانی در گرو سنت و هنر است، پدیده‌ای بوده که در بسیاری موارد به سمت تبدیل شده و بعدها چاشنی هنر هم به آن اضافه شده است.

وی افزود: هدف اصلی ما این است که هویت فرش دستباف را با یادآوری بحث‌ها و ساختارش پررنگ کنیم. ​چون بخش عظیمی از اقتصاد هنر فرش ایرانی مدیون نگاه هنری و سنت‌های آن است. این موضوع در فراخوان همایش (در سه بخش علمی، نمایشگاهی و فیلم) به آن توجه شده است.

ژوله ادامه‌داد:​ ما در دانش فرش چیزی حدود یک قرن از دنیای غرب عقب هستیم و آلمانی زبان‌ها در این زمینه پرچمدار بوده‌اند. البته در کشور ما هم حدود دو دهه است که نظام آموزشی ما به مقوله علمی فرش وارد شده است. الان هم حدود ۶ سال از طرح مقطع دکتری فرش می‌گذرد.

دبیر علمی همایش «فرش، سنت، هنر» اذعان کرد: در دنیای غرب جنس شناخت آن‌ها از فرش مادی بوده است ​اما در ایران و در این همایش به دنبال مبانی نظری، چیستی و هستی شناختی فرش هستیم.

ژوله گفت: تصویربافی ما امروز با نام تابلوفرش شناخته می‌شود، موضوع دیگری است که در همایش و در نمایشگاه گره بافته‌های سنتی و تصویری به آن پرداخته خواهد شد. در بخش سوم نیز همه فیلم‌هایی که طی یک قرن اخیر با موضوع فرش تولید شده است، با نظارت دبیر علمی این بخش (علیرضا قاسم خان) نقد و بررسی می‌شوند.

​وی خاطرنشان کرد: هر آنچه که از این همایش قرار است منتشر شود، ارتباطی به فرش ماشینی ندارد و آماری که پیرامون این موضوع مطرح شد، درباره فرش دستباف است و آمارهای غیررسمی بین ۵ تا ۸ میلیون نفر متغیر است.

ژوله خاطرنشان کرد: فرش دست دوم یا کارکرده، لباس دست دوم نیست، بنابراین قبل از خرید فرش ماشینی به این فکر کنیم که شاید بتوان فرش دستباف دست دوم خرید.

وی در پایان با اشاره به شیوع ویروس کرونا گفت: اگر امکان برگزاری همایش به صورت حضوری نباشد، به صورت مجازی برگزار خواهد شد.


بودن یا نبودن مسئله این است

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران؛ در شرایط پیش‌آمده مرکز ملی فرش ایران که متولی برگزاری نمایشگاه فرش دستباف ایران است درپی رایزنی با صاحب‌نظران برآن شده تا با خرد جمعی بتواند چالش برگزاری نمایشگاه را با توجه به همه گیری ویروس کرونا به سامان برساند.

از ابتدای سال جاری تقویم نمایشگاهی کشور با توجه به شیوع ویروس کرونا و ضرورت مراقب‌های لازم برای کنترل آن به صورت کامل متوقف شده است. در پی این شرایط برگزاری بیست و نهمین نمایشگاه فرش دستباف ایران هم با ابهاماتی روبروست. بر اساس آخرین خبری که در ارتباط با این موضوع از سوی روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران منتشر شده  نخستین جلسه “کمیسیون توسعه بازار داخلی” ستاد عالی راهبری فرش دستباف روز دوشنبه ۱۳۹۹/۳/۱۹ با دستور کار بررسی زمان بیست و نهمین نمایشگاه فرش دستباف ایران و راهکارهای برون رفت از مشکلات فروش فرش دستباف در بازار داخلی با ارایه راهکارهای اجرایی تشکیل و مقرر شد، مصوبات این کمیسیون برای تصمیم گیری نهایی به ستاد عالی راهبری فرش دستباف اعلام  شود.

پویان ملکی سرپرست معاونت بازرگانی شرکت سهامی فرش ایران که در این جلسه حضور داشت ضمن تاکید بر اهمیت برگزاری این نمایشگاه در تجارت فرش دستباف کشور گفت؛ دو دیدگاه در دستور کار قرار گرفت؛ نخست برگزاری نمایشگاه بیست و نهم در سال جاری با تغییر زمان برگزاری در نیمه دوم سال، و دیدگاه دوم برگزاری نمایشگاه مطابق روال سال‌های گذشته بود. ملکی در این خصوص به روابط عمومی شرکت فرش گفت: دیدگاه مجموعه ما برگزاری در زمان برنامه ریزی شده (۲۷ امرداد تا ۳ شهریورماه ۱۳۹۹) است و موکول کردن آن به بهمن ماه موجب ازدست رفتن کیفیت نمایشگاه می‌شود و بهتر است اگر امکان برگزاری نمایشگاه در موعد هرساله نیست، برنامه ریزی برای برگزاری پرقدرت‌ نمایشگاه در سال آینده انجام شود.

سرپرست معاونت بازرگانی شرکت سهامی فرش ایران در ادامه افزود؛ بازار فرش دستباف در شرایط خاصی به سر می‌برد که برای برون رفت از رکود و ترغیب هموطنان به خرید فرش دستباف پیشنهاد ‌می‌شود مسئولین مرکز ملی فرش از طریق نهادهای ذیربط راهکارهای عملی مانند فراهم آوری وام خرید فرش دستباف را پیگیری کنند تا از این طریق بتوانیم از شرایط فعلی به سلامت عبور کنیم. ملکی همچنین پیشنهاد داد سازوکار استفاده از این وام هم می‌تواند بهره‌گیری از پتانسیل اتحادیه‌های شهری و روستایی، اتحادیه صادرکنندگان و شرکت سهامی فرش ایران باشد تا انحرافی در اجرای آن صورت نگیرد.