در دموتکس ۲۰۲۳ چه گذشت

دموتکس بازگشت خود را به تجارت جشن گرفت

هیچ چیز بهتر از دیدن افراد (و قالیچه ها!) به صورت حضوری نیست! این رویداد در طول چهار روز نمایشگاه تجاری پیشرو در جهان برای فرش و کف ‌پوش؛ نکات برجسته متعددی را در تمام بخش‌های محصول ارائه کرد و طی آن بازدیدکنندگان تجاری، که حدود ۶۹ درصد از آنها از خارج از آلمان بودند، توانستند نوآوری‌ها و روندهای جدید را کشف کرده و با بیش از ۷۳۰ غرفه دار در هشت سالن، تماس‌های تجاری جدیدی برقرار کنند. نمایشگاه دموتکس ۲۰۲۳ در روز ۱۵ ژانویه، پس از چهار روز پر ماجرا، درهای خود را بست.

تحریم ایران، اتفاق ویژه‌ی دموتکس۲۰۲۳

دموتکس که سال‌ها ویترینی برای صنعت فرش و کفپوش بوده است، همواره غرفه‌داران و بازدیدکنندگان ملی و بین المللی را با قدرت خرید قوی، به هانوفر جذب می‌کرده است. امسال به دلیل عدم صدور ویزا از طرف سفارت آلمان، مهم‌‌ترین نمایشگاه فرش و کفپوش جهان؛ بدون حضور شرکت‌های ایرانی برگزار شد. از سوی دیگر با توجه به اینکه شرکت در دموتکس ترکیه[i] (قازیان تپ)، از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی، صدور ویزا و هزینه‌ها‌، برای بسیاری از فعالان صنعت فرش و کفپوش انتخاب مناسب‌‌تری است، شرکای تجاری دموتکس به ویژه شرکت‌های ترکیه‌ای علاقه کمتری به حضوردر دموتکس هانوفر نشان دادند. در نتیجه‌ این موارد، به حذف قابل توجهی از فضای نمایشگاهی و عدم حضوربرخی از شرکت کنندگان در این رویداد جهانی انجامید.

پایداری، بین‌المللی بودن و کیفیت بازدیدکنندگان  

از ویژگی‌های رویداد امسال دموتکس؛ پایداری، بین‌المللی بودن و کیفیت بازدیدکنندگان بود. از نظر غرفه‌داران، بازدیدکنندگان و برگزارکنندگان، دموتکس ۲۰۲۳ یک موفقیت چشمگیر دانسته شد. معتقد بودند جو سالن‌ها بسیار فوق‌العاده بود. غرفه‌داران و بازدیدکنندگان -به طور یکسان- از اینکه دوباره در نمایشگاه تجاری صنعت خود، گرد هم می‌آیند تا رو در رو ملاقات کنند، به تبادل نظرات و ایده‌هایشان بپردازند، تماس‌های جدید برقرار کنند و معامله کنند خوشنود بودند.

سونیا ودل کاستلانو، مدیرجهانی دموتکس درباره این نمایشگاه می‌گوید: “چیزی که من را خوشحال می‌کند کیفیت فوق‌العاده بازدیدکنندگان در نمایشگاه است. به هر حال، سهم تصمیم گیرندگان ۸۰٪ است. کسانی که به دموتکس می‌آیند با نیت بسیار خاصی می‌آیند.”

همانطور که توسط نظرسنجی بازدیدکنندگان ممیزی شده دو سال گذشته دموتکس ۲۰۲۳ مشخص شد، حدود نیمی از تصمیم گیرندگان در طول اقامت خود در دموتکس به شرکت‌های نمایشگاهی سفارش می‌دهند. حتی در طول نمایشگاه فعلی، دو سوم بازدیدکنندگان تجاری گفتند که دوباره در ژانویه ۲۰۲۴ از دموتکس بعدی در هانوفر بازدید خواهند کرد.

خوشحالی غرفه داران از حضور بالا و کیفیت بازدیدکننده

دموتکس مکانی است که همه در آن گرد هم می آیند: مشتریان، تامین کنندگان، رقبا، علاقه‌مندان. ارتباط‌هایی که دردموتکس برقرار می شوند برای شرکت کنندگان در آن،  بسیار ارزشمند هستند. چرا که وقفه در برگزاری دموتکس برای مدت طولانی آنها را در انزوا کشانده بود.

غرفه داران حضور خود و همکارانشان در دموتکس، معامله و نمایش محصولات را بسیار مهم می‌دانند. آنها، اولین دموتکس در سه سال گذشته را به وضوح فراتر از انتظارات دانستند و از تعداد بازدیدکنندگانی که پس از همه‌گیری از غرفه‌‌هایشان استقبال کردند، شگفت‌زده شدند. زیرا امسال به دلیل شرایط سخت جهانی، انتظار چنین حضور پر جنب و جوشی را نداشتند. آن‌ها امیدوارند که در دموتکس ۲۰۲۴ شاهد رویدادی حتی قوی‌تر باشند.

پایداری موضوع مشترکی است که در سالن های نمایشگاه جریان دارد

جهت‌گیری ارزشی دموتکس استقبال و تاکید بر راه حل‌های کفپوش سالم برای زندگی است. در دموتکس ۲۰۲۳، نمایش ویژه مجموعه سبز[ii] و برنامه کنفرانس روی صحنه دموتکس با موضوع کلیدی ارزش محور “کف‌پوش شده با طبیعت[iii] ” قلب این رویداد را تشکیل داد. این کنفرانس ارائه‌ها و بحث‌ها در مورد موضوعات متمرکز بر “بازارهای مرتبط”، “زندگی آگاهانه” و”طبیعت رنگارنگ” را شامل شد. همچنین ترند پایداری به نمایش گذاشته شد و مورد بحث قرار گرفت. بازدیدکنندگان نمایشگاه به ویژه تحت تأثیر “تنوع موادِ به نمایش گذاشته شده و امکانات مرتبط برای طراحی پایدار” قرار گرفتند.

دو برچسب جدید قوی “فرش” و “کفپوش” نمای کلی بازار را ساده کرد

گستره وسیع محصولات و خدمات باعث افزایش کارایی می‌شود. طراحی مدرن و بهینه دو برچسب جدید دموتکس که با عنوان “فرش[iv]” و “کفپوش[v]” معرفی شده است، ساختار نمایشگاه و سالن مناسب برای جهت‌گیری بازدیدکنندگان را تسهیل کرد.

فرش

در اینجا همه چیز حول محور فرش و قالیچه دستباف و همچنین فرش ماشینی می‌چرخد. فرش‌های دستباف با درخشندگی و منحصر به فرد بودن خود در مجموعه‌ای از طرح‌های متمایز و چند وجهی، بازدیدکنندگان را شگفت زده می‌کند. فرش‌های ماشینی با کیفیت فوق‌العاده و طراحی مد روز، به نوبه خود روند و گرایش همه‌جانبه بازار را مشخص می‌کنند.

کفپوش

هر چیزی که در دموتکس مربوط به پوشش‌های کف سخت و کالاهای مرتبط باشد، تحت دسته بندی جدید “کفپوش”، یعنی کفپوش‌های چوبی و لمینت، پارکت، کفپوش‌های طراحی، کفپوش‌های ارتجاعی، موکت، کفپوش‌های فضای باز، و فناوری کاربرد و نصب ارائه می‌شود. نمایشگرهای کفپوش، راه‌های هیجان انگیز بسیاری را که طبیعت و نوآوری‌های فنی در فضای زندگی معاصر بیان می‌کنند، برجسته می‌کند.

موضوعات نمایشگاهی فرش

      فرش و قالیچه دستباف

      به دلیل منحصر به فرد بودن و در عین حال چند وجهی بودن، دموتکس، ویترینی برای فرش و قالیچه های دستباف – هم به عنوان اقلام کلکسیونی و هم به عنوان اقلام طراحی است.

      فرش و موکت ماشینی

      سریع و با قیمت مناسب بافته می‌شوند و همیشه مد روز هستند. فرش‌های ماشینی بر اساس طراحی مدرن و کیفیت فوق‌العاده خود همچنان مشتریان را به خود جلب می‌کنند.

      نگهداری

      روش‌هایی که محصولات این دسته از پوشش‌های کف را در برابر کثیفی و سایش محافظت می‌کنند.

موضوعات نمایشگاهی کفپوش

      کاربرد فناوری و نصب

      نتایج میدانی: عالی! توجه به نوآوری‌ها در فناوری کاربردی و نصب، با استفاده از فناوری کاربردی بودن و مناسب بودن آخرین تکنیک‌ها.

      کفپوش پارکت، چوب و لمینت

      کف جامد، به روش طبیعی. غرفه داران در این دسته نشان می‌دهند که چگونه طبیعت و نوآوری‌های فنی به پروژه‌های مسکن و توسعه راه می‌یابند.

      کفپوش نساجی، الیاف و نخ

      همه کاره با فاکتور سلامتی. خوراکی برای پاها کفپوش‌های نساجی یک عنصر طراحی مهم در بخش کفپوش‌های مسکونی و اداری هستند.

      کفپوش‌های پذیرفته و طراحی کفپوش

      همه امکانات طراحی نامحدود و انواع مختلف مواد.

      پوشش کف برای فضای باز

      لذت بردن از فضای باز!ر دموتکس، ویترین جامع شما برای پوشش‌های کف فضای باز مقاوم، ضد آب و با طراحی خوب است.

برندگان جوایز طراحی فرش ۲۰۲۳

جوایز طراحی فرش یک نشان تمایز بین‌المللی است که به منظور قدردانی از کیفیت و برتری طراحی در فرش‌ها و فرش‌های دستباف در دسته بندی‌هایی که بر تمرکز CDA بر طراحی، کیفیت و نوآوری اصلی تاکید دارند، اعطا می‌شود. برندگان جوایز نمونه‌های استثنایی در صنعت هستند که طراحی، کیفیت و مهارت را تا حد خاصی ترکیب می‌کنند. هیئت داوران علاوه بر معیارهای انتخاب طرح و مفهوم طراحی، متریال، اجرا، ساختار و کیفیت، به جنبه‌های پایداری و برندسازی نیز توجه داشتند.

برای هجدهمین بار، طراحان و سازندگان فرش با جوایز معتبر طراحی فرش در جریان دموتکس هانوفر تجلیل شدند. جوایز طراحی فرش[vi] به سرپرستی جیمی متریک درهیئت داوران متشکل از کارشناسان بین المللی از صنعت طراحی و فرش، قانع کننده‌ترین طرح‌ها را در هشت دسته انتخاب کردند. از مجموع ۱۹۱ طرح فرش در سراسر جهان که برای جوایز طراحی فرش ۲۰۲۳ ارسال شده بود، ۲۴ اثر به دور نهایی مسابقات راه یافتند.

نهایتا نام هشت برنده در مراسم اهدای جوایز در دومین روز نمایشگاه، ۱۳ ژانویه ۲۰۲۳ اعلام شدند. مراسم اهدای جوایز طراحی فرش معاصر با همکاری مجلات تجاری کاور و هالی جشن گرفته شد تا منعکس کننده نوآوری‌ها و روندهای صنعت برای بیش از ۱۵ سال باشند.

جیمی متریک، رئیس هیئت داوران می‌گوید: «چیزی که در مورد جوایز دوست دارم این است که آنها بهترین صنعتگران را تشویق می‌کنند تا به نوآوری ادامه دهند و هر سال چیز جدیدی را به بازار بیاورند. گستره و تنوع نامزدهایی که در فهرست نهایی قرار گرفتند. ترکیبی عالی از تولیدکنندگان، عمده فروشان، خرده‌فروشان و طراحان است.» گفتنی است سه نمونه انحصاری از هر دسته به فینال راه یافتند. تمامی فرش‌های فینالیست CDA تا آخرین روز نمایشگاه دموتکس در سالن ۲ به نمایش گذاشته شد.

جایزه EUCA برای دستاوردهای ویژه در صنعت فرش

برگزار کنندگان نمایشگاه دموتکس، جوایز طراحی فرش را نه تنها در سطح طراحی فرش، بلکه از سال ۲۰۰۷، دستاوردهای صنعت فرش اروپا را نیز تجلیل می‌کنند و با اهدای جایزه از شخصیت‌های این صنعت به دلیل دستاوردهای چشمگیر در زمینه فرش دستباف تقدیر می‌کند. هیئت داوران برنده جایزه را از بین تعدادی نامزد انتخاب می‌کند. از این رو انجمن واردکنندگان فرش اروپا[vii] برنده جایزه [viii]EUCA(که به عنوان اسکار فرش نیز شناخته می شود) بهرام طاهباز را به عنوان برنده امسال جایزه EUCA را معرفی کرد و بنیانگذار واردات فرش شرقی بهرام طاهباز، این جایزه را به خاطر دستاوردهای یک عمر خود شخصاً در محل دریافت کرد.

جوایز طراحی فرش

برای اولین بار پس از سال۲۰۲۰، همه برندگان هشت دسته مسابقه CDA و جایزه EUCA در مراسمی به صورت زنده در روز دوم نمایشگاه، ۱۳ ژانویه ۲۰۲۳، ساعت ۶ بعد از ظهر در سالن ۲، غرفه C۳۴ اعلام شدند. این جوایز برای بازار مهم هستند، زیرا آنها پنجره‌ای ارزشمند به طرح‌ها، روندها و تکنیک‌های یک زمان خاص ارائه می‌دهند.

جیمی متریک عضو هیئت داوران امسال، گفت: «این یک فرصت عالی بود تا بخشی از فرآیند داوری جایزه طراحی فرش باشم و ایده‌های خود را با دیگر اعضای صنعت فرش به اشتراک بگذارم. با دسته بندی جدید معرفی شده “جایزه پایداری”، جوایز طراحی فرش ۲۰۲۳ اهمیت و تقاضای رو به رشد برای طراحی پایدار و تولید فرش اخلاقی را در نظر می‌گیرد. لوسی آپوارد، سردبیر مجله کاور، تاکید کرد: «امسال جایزه پایداری افزوده بزرگی به این رویداد است، زیرا موضوعی است که همه ما باید برای بازار فرش به آن توجه کنیم.»

جایزه احترام به پایداری چیست؟

در سال ۲۰۲۳، رده “جایزه پایداری” معرفی شد. با این جایزه جدید، CDA ها می‌خواهند اهمیت روزافزون طراحی پایدار و تولید فرش اخلاقی را در نظر بگیرند. هیئت داوران جوایزی را در دسته‌های مختلف اعطا می‌کند. مقوله‌ها همه به موضوع پایداری گرایش دارند، اما هر یک از آنها بر ویژگی‌های مختلفی تمرکز دارند که جوهر یک محصول یا فرآیند تولید پایدار را تشکیل می‌دهند.

  • محصولات سازگار با محیط زیست: بر مواد تولید شده ارگانیک و اخلاقی و همچنین مواد خام بازیافتی و بازیافتی متمرکز شده است.
  • محصولات سالم: تمرکز بر تولید فرش و پوشش کف با محصولات کم آلاینده.
  • تولید پایدار: این دسته فرآیندهای جایگزین، صرفه جویی در انرژی و سایر فرآیندهای تولید پایدار صنعت کفپوش و محصولات مربوطه را پوشش می دهد.
  • مسئولیت اجتماعی: منعکس کننده تعهد فعال در برابر کودکان و کار اجباری است و هدف آن صدور گواهینامه تولیدکنندگانی است که به شیوه ای مثال زدنی بدون استثمار کارکنان خود تولید می‌کنند.

نانی مارکوینا، طراح فرش و عضو هیئت داوران، از گنجاندن این دسته جدید حمایت می‌کند و می‌گوید: «همه ما که وقف طراحی محصول هستیم، باید پایداری را بسیار در ذهن داشته باشیم. عملاً تبدیل به یک الزام و یک ضرورت شده است.» از زمان شروع رقابت، دسته بندی‌ها به طور مداوم اصلاح شده و با آخرین روندها و ارزش‌های صنعت سازگار شده‌اند.

جوایز طراحی فرش:

دسته ۱: بهترین طراحی هنرمند استودیو | طرح اصلی تولید در مقیاس کوچک از هنرمند یا طراح

Omaggio a Maria Lai: Legarsi alla montagna, Joias | Tortolì (IT)

دسته ۲: بهترین طراحی مدرن برتر | طرح های معاصر اصلی که استفاده بهینه از مواد را نشان می دهد

AAD…Enclosure of Life, Saraswati Global Pvt ltd | جیپور (IN)

دسته ۳: بهترین طراحی مدرن لوکس | طراحی اصیل معاصر نشان دهنده استفاده بهینه از مواد

با مسئولیت محدود عقیق سبز، فرش اشتری bvba | آنتورپ (BE)

دسته ۴: بهترین طراحی انتقالی | فرشی جدید که طرح های سنتی را برای مخاطبان معاصر تفسیر می‌کند

طلسم دست گره، طرح وندی موریسون | Musselburgh (بریتانیا)

دسته ۵: بهترین طرح بافت مسطح | طرح اصلی فرش که تکنیک بافت تخت را نشان می‌دهد

Tulu, Manglam Arts جیپور (IN)

دسته ۶: بهترین مجموعه | مجموعه‌های طراحی سنتی یا انتقالی معاصر که یک موضوع مشترک را نشان می‌دهند

 مجموعه مسیرها توسط سباستین هرکنر، M2Rugs | هامبورگ (DE)

دسته ۷: بهترین فضای داخلی | یک پروژه سفارشی سازی پیشرفته یا نصب فرش که با تصاویر باکیفیت نشان داده شده است

Emily Forgot – Modular (Amity)،  FLOOR_STORY | (لندن، انگلستان)

دسته ۸: جایزه پایداری | سازگار با طبیعت با ردپای کربن کم تولید ‌شود و دارای رویه‌های اخلاقی و مسئولیت اجتماعی است

Taufa, Jaipur Rugs | جیپور (IN)

دموتکس ۲۰۲۴  – سبزتر، قوی تر، متحد

توجه به محیط زیست و بازیافت برای همه ما ضروری است. بسیاری از غرفه داران – از جمله ter Hürne، Windmöller، Neuhofer، Merinos، Oriental Weavers. پیشاپیش مشارکت خود را برای سال ۲۰۲۴تأیید کرده‌اند .

سونیا ودل کاستلانو اعلام کرد: “ما کاملاً با موضوع اصلی خود در سال جاری و نمایش ویژه جدید هماهنگ شده‌ایم. من و همکارانم مشتاقانه منتظر گسترش بیشتر مجموعه سبز در دموتکس ۲۰۲۴ هستیم و به گسترش همکاری‌های خود با کارشناسان صنعتی و عمده‌فروشان منطقه‌ای ادامه می‌دهیم. همچنین تمرکز بیشتری برارتباط با معماران داخلی خواهیم داشت تا تضمین ‌کنیم که دموتکس ۲۰۲۴ قطب فرش و کف‌پوش باقی بماند. به سادگی هیچ راهی برای دور زدن وجود ندارد.”

 

فائزه قادری
کارشناس ارشد فرش دستباف


[i]  پیش از دموتکس امسال هانوفر، دموتکس ترکیه ۱۴ تا ۱۷ می ۲۰۲۲ در شهر قازی آنتپ، با حضور حدود ۳۰ شرکت ایرانی  در حالی برگزار شد که بنر خوش آمدگویی سر در ورودی آن با بیش از ۳۰ زبان زنده دنیا فاقد زبان فارسی بود و بیش از نیمی از شرکت‌های ایرانی برای عرضه محصولاتشان، نه در سالن‌‌ها، بلکه در چادرهای نمایشگاهی جانمایی شده بودند. دوره قبلی دموتکس ترکیه سال ۲۰۱۹ برپا شد.

[ii] THE GREEN COLLECTION
[iii] FLOORED BY NATURE
[iv] Rrugs
[v] Flooring
[vi] CDA
[vii] EUCA
[viii]   انجمن واردکنندگان فرش اروپا (EUCA) جایزه معتبر EUCA را از سال ۲۰۰۷ ارائه می دهد.

قالی اراک فاتح حراج سی و هشتم شد


حراج سی و هشتم در حالی برگزار شد که تعداد فرش‌های فروخته نشده نسبت به جلسات قبل رشد محسوسی داشت. این جلسه در ۶۵ نوبت با عرضه ۹۱ تخته (۳۰۸ مترمربع) برگزار شد که از این بین فرش‌های عرضه شده در ۴۷ نوبت (۶۴ تخته – ۲۲۰ مترمربع) به بالاترین پیشنهادها فروخته شدند اما فرش‌های ۱۸ نوبت (۲۷ تخته – ۸۸ مترمربع) مشتری‌ای نداشتند و به انبار حراج بازگشتند.

در حراج سی و هشتم فرش‌های ۸ نوبت به بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته شدند و به صورت میانگین فرش‌های فروخته شده ۳۷ درصد رشد از قیمت پایه داشتند.

عنوان بیشترین رشد از قیمت پایه هم به یک تخته قالی ۱۲ متری اراک رسید. این قالی در نوبت پنجم حراج با قیمت پایه یک میلیون و ۲۰۰ هزارتومان عرضه شد و نهایتا به مبلغ ۵ میلیون و ۴۰۰ هزارتومان فروخته شد تا به عنوان فاتح این جلسه حراج شناخته شود.

بالاترین قیمت پایه حراج سی و هشتم در نوبت ۳۴ رقم خورد. جایی که یک قالیچه قم با قیمت پایه ۱۸ میلیون تومان به سالن آمد اما مشتری‌ای نداشت و به انبار حراج بازگشت. عنوان بالاترین قیمت فروخته شده این جلسه هم به یک تخته قالی ۹ متری کاشان رسید. قیمت پایه این قالی تقریبا سالم کاشانی ۱۲ میلیون تومان بود که با ۸ چوب بالاتر نهایتا به قیمت ۱۶ میلیون تومان فروخته شد.


بازبافی قالی مقبره شاه عباس دوم

مشخصات قالی بازبافی شده

  • محل بافت: اصفهان، کارگاه شرکت فرش ایران ( ۱۴۰۱-۱۴۰۰)
  • ابعاد: ۵۳۰ x 530 سانتی متر
  • گره: نامتقارن (فارسی)
  • گره شمار: حدود ۵۰ گره در هر ۵/۶ سانتی متر
  • تار: ابریشم
  • پرز: پشم دستریس کردستان
  • پود: پنبه ( دو پود، لول بافت )
  • تعداد رنگ: ۹

قالی دوازده ضلعی مقبره شاه عباس دوم که به عنوان یکی ازعجایب هفت گانۀ عالم فرشبافی ازآن یاد می‌شود، شامل چهارده گره بافتۀ ابریشم است که علاوه بر پرز، تار و پود آن نیز از ابریشم است. قالی مذکور هم اکنون درموزۀ حرم حضرت معصومه (س) درقم نگهداری می شود و به علت ابعاد بزرگ، امکان نمایش یکپارچۀ تمامی قطعات آن وجود ندارد. ازمجموع چهارده قطعه فرش، دو قالی بزرگ بصورت میان‌فرش و دوازده ضلعی است با قطر ۸۱۰ سانتی مترکه شرکت فرش ایران دو میان‌فرش مذکور را به صورت یکپارچه بازبافی نموده است. بخش مرکزی در اصل اثر، فاقد هرگونه بافت وطرحی است ودلیل آن دیده شدن سنگ مقبرۀ شاه عباس دوم بوده است. اما در پروژه بازبافی، بخش مرکزی به یک حوض یا آبگیرمرکزی تبدیل شده است.

بدون کوچکترین تردید، گروه طراحان وبافندگان این قالیِ پُرحشمت دربیش از ۳۵۰ سال قبل، هدفی جز قراردادن مقبرۀ شاه عباس دوم در میان یک باغ ایرانی نداشته‌اند. یک باغِ متفاوت ودوازده ضلعی، با طرحی نوآورانه ومتفاوت ازفرش‌های باغیِ عصر صفوی، منقوش به دودرخت سرو و اَنار که به صورت یک در میان تکرارشده‌اند و از نظر ابعاد و شکل، بطور کامل منطبق با صحن و معماری دوازده ضلعی مقبره است و در هرضلع آن یک درگاه ساخته بودند. صحن مذکورهم اکنون نیزدرداخل حَرم ودرفاصلۀ کمی ازمقبرۀ حضرت معصومه (س) قراردارد وقابل مشاهده است.

نمایشگاه 1931 لندن و مفروش بودن قالی مقبره شاه عباس دوم

نمایشگاه ۱۹۳۱ لندن و مفروش بودن قالی مقبره شاه عباس دوم

درهریک ازاضلاع قالی مذکوریک قالیچه مفروش بوده است که همگی تمام ابریشم وبه تبعیّت ازدوازده درگاهِ جانبی، طراحی وبافته شده بودند. ازمجموع دوازده قالیچۀ مذکور، ۱۰ قالیچه هم اکنون درموزۀ حرم حضرت معصومه (س) درقم نگهداری می گردد. لازم به ذکراست که هنرمندان این اثریگانه، فقط ازنُه رنگ دربافت آن استفاده نموده بودند که از ویژگی های شگفت انگیز، خلاقانه و نوگرایانه این قالی آن هم درالهام ازباغِ سراسر رنگارنگِ ایرانی است ودرهر۵/۶ سانتی مترآن نزدیک به ۷۰ گرۀ نامتقارن (فارسی) بافته شده است. مجموع این چهارده فرش درسال ۱۳۱۱ شمسی ازسوی دولت وقت برای اولین نمایش بین المللی به نمایشگاه هنرایران درلندن ارسال گردید که مدیریت آن برعهدۀ ایران شناس فقید، آرتورآپم پوپ بوده است که مجدد به ایران بازگردانده شدند. بر روی یکی از دوازده قالیچۀ کتیبه ای قراردارد بدین مضمون:

عمل استاد نعمت الله جوشقانی سنه ۱۰۸۲

شرکت فرش ایران در راستای جنبش هنری جدیدی که در طراحی و بافت شاهکارهای فرش ایران آغاز نموده، بازبافی تعدادی از گره بافته‌های عصر زرین صفوی را در دستور کار خود قرارداده است. بازبافی قالی مقبرۀ شاه عباس دوم حاصل اولین تلاش هنرمندان شرکت فرش ایران در راستای بازگشت به سنّت‌های اصیل فرشبافیِ ایرانی است.

به همین دلیل ضمن مطالعات دقیق در اصل اثر، بدون کمترین تغییر، بخش اصلی در دو میان‌فرشِ قالی مقبرۀ شاه عباس دوم را بازطراحی و بازبافی نموده است. اما به پیروی ازموضوع احیاء، بخش مرکزی به صورتی که مشاهده می‌شود به حوضی بزرگ بَدَل گردیده تاعلاوه برکاربردی نمودن این قالی بی همتا در زمان حاضر، خواستۀ هنرمندانِ خالق این فرش در راستای خلق باغ‌های باستانیِ ایران پس ازگذشت بیش از ۳۵۰ سال، به شکلی دیگر، برآورده گردد.

طراحی اینگونۀ حوض و آبگیر در این فرش، با الهام از آثار بی بدیلِ هنرمند فقید، شادروان فیض الله خان صفدرزاده حقیقی صورت گرفته است. نگاهی دوباره به هنرکاشی هفت رنگ ایران اول بار درسال ۱۳۴۹ توسط فیض الله خان حقیقی درقالی اصفهان شکل گرفت و پس ازنزدیک به چهاردهه، تلفیق آن با حوض ایرانی که از ویژگی‌های معماری قدیم ایران بوده است توسط فرزند هنرمند وی امیرحسین صفدرزاده حقیقی، صورتی دیگر یافت و هم اکنون همچون جنبشی هنری، الهام بخش بسیاری از هنرمندان طراح ایران است.

هنرمندان شرکت فرش ایران در تبعیت از موضوع احیاء، علاوه برتغییر در ابعاد فرش اصلی، از پشم دستریسِ مرغوب کردستان برای بافت این اثر ارزشمند استفاده نموده‌اند تا پس از گذشت بیش از ۵ دهه، تلاشی دوباره برای بازگشت قالی اصیل اصفهان به پشم دستریس آغاز گردد. کارگاه بافت این فرش درشهر اصفهان همچنان به بافت قالی‌های دیگری با پشم دستریس ادامه می‌دهد که درآینده نزدیک، آثار دیگری از آن رونمایی خواهد شد.

تمامی مراحل شستشو و عملیات تکمیلی این فرش درکارگاه‌های شرکت فرش ایران درکرج به انجام رسیده است، اما آخرین مرحله از شستشو، هم به جهت فصل زمستان که در رُخسارِ فرش اثرگذار است، وهم امکان نمایش درنمایشگاه فرش اصفهان، به بهار ۱۴۰۱ موکول گردیده است.

امید است با ادغام موضوع بازبافی و احیاء دراین اثر که هر یک از قواعد متفاوت و ارزشمندی درحوزۀ هنر برخوردار است، آغازگر جنبشی جدید در به کارگیری از پشم دستریس در بافت و درخشش بیش از پیش قالی اصفهان باشیم.


فرش ایران در نصف جهان گسترده شد

بیست و پنجمین نمایشگاه تخصصی – صادراتی فرش دستباف اصفهان روز چهارشنبه ۵ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی اصفهان افتتاح می‌شود. این نمایشگاه تا روز ۱۰ بهمن ماه از ساعت ۱۴ تا ۲۱ پذیرای علاقمندان به فرش دستباف – هنر فاخر ایرانی – است. گفتنی است ساعات بازدید روز جمعه ۷ بهمن ساعت ۱۰ تا ۲۱ برنامه ریزی شده است.

شرکت فرش ایران در بیست و پنجمین نمایشگاه فرش دستباف اصفهان حضوری متفاوت را در غرفه B106 با رونمایی از یک قالی اصیل و منحصر به فرد تجربه می‌کند. این قالی که اقتباس و بازبافی یک اثر منحصر به فرد دوره صفوی است در این نمایشگاه به شکل ویژه‌ای رونمایی خواهد شد. همچنین در بخش‌های متفاوتی از غرفه، آخرین دستاوردهای هنری شرکت فرش ایران در بخش قالی و گلیم عرضه خواهد شد.



همزمان با این رویداد، همایش و نشست‌های تخصصی متنوعی نیز برنامه ریزی شده که در ایام نمایشگاه برگزار خواهد شد.

اولین گردهمایی فعالان حوزه فرش دستباف استان اصفهان و تجلیل از پیشکسوتان

برگزار کننده: انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان اصفهان

زمان: ۶ بهمن ۱۴۰۱ – ساعت ۱۰ تا ۱۲

مکان: سالن همایش‌های بین‌المللی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان


نشست تخصصی مدل‌های کسب و کار نوظهور در حوزه تجارت فرش دستباف (با تمرکز بر استراتژی توسعه پلتفرم‌های تجاری)

سخنران: دکتر حسین نوریان

برگزار کننده: مرکز آموزش و توسعه سرمایه انسانی و امور تشکل‌های اقتصادی اتاق بازرگانی اصفهان

زمان: ۷ بهمن ۱۴۰۱ – ساعت ۱۴ تا ۱۷

مکان: سالن کنفرانس نمایشگاه بین‌المللی اصفهان (روشن دشت)


کارگاه عملیاتی تحلیل و تحقیق بازار در حوزه فرش دستباف

سخنران: دکتر ناصر انزلی‌چی

زمان: ۸ بهمن ۱۴۰۱ – ساعت ۱۴ تا ۱۷

مکان: سالن کنفرانس نمایشگاه بین‌المللی اصفهان (روشن دشت)


اولین همایش ملی نقش فرش دستباف در دکوراسیون داخلی
فرش ایرانی، زینت خانه ایرانی

برگزار کننده: انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان اصفهان

با سخنرانی اساتید برجسته کشور

زمان: ۹ بهمن ۱۴۰۱ – ساعت ۱۰ تا ۱۲

مکان: سالن همایش‌های بین‌المللی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان


نشست تخصصی ارتباط دانشگاه و بازار

سخنران‌ها: دکتر ایمان زکریایی کرمانی – دکتر سید محمد مهدی میرزاامینی

زمان: ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ – ساعت ۱۴ تا ۱۷

مکان: سالن کنفرانس نمایشگاه بین‌المللی اصفهان (روشن دشت)



محل برگزاری نمایشگاه: اصفهان، کمربندی شرق، روبروی منطقه روشن دشت، نمایشگاه بین‌المللی اصفهان


میدان‌داری فرش دستباف همدان


حراج شرکت فرش ایران با استقبال گرم شرکت‌کنندگان هفته‌های پر رونقی را تجربه می‌کند. حراج سی و هفتم در ۶۰ نوبت و با عرضه ۸۱ تخته فرش (۲۷۴ مترمربع) برگزار شد که از این بین فرش‌های عرضه شده در ۵۶ نوبت (۷۳ تخته – ۲۴۷ مترمربع) به بالاترین پیشنهاد فروخته شد. در این جلسه ۸ تخته فرش به مساحت ۲۶ مترمربع شانسی برای فروش نداشتند و به انبار حراج بازگشتند.

بیشترین رشد از قیمت پایه در حراج سی و هفتم به نام یک تخته ذرع و نیم همدان رقم خورد. در نوبت ۲۳، این فرش همدان با قیمت پایه ۶۰۰ هزار تومان به سالن حراج آمد و با رشد ۵ برابری به قیمت ۳ میلیون تومان فروخته شد.

عنوان بالاترین قیمت پایه حراج سی و هفتم هم به یک تخته قالی قواره ۹ متری بیجار رسید. این قالی با قیمت ۲۳ میلیون تومان عرضه شد و با یک چوب بالاتر به قیمت ۲۴ میلیون تومان فروخته شد. اما عنوان بالاترین قیمت فروخته شده این جلسه به یک قالی هفت و نیم متری نایین رسید. این قالی نایین ۱۴ میلیون تومان در سالن حراج عرضه شد و نهایتا به قیمت ۲۸ میلیون تومان فروخته شد تا با ثبت این رشد دو برابری عنوان بالاترین قیمت فروخته شده حراج سی و هفتم را به نام خود ثبت کند.

در حراج سی و هفتم به صورت میانگین فرش‌های فروخته شده ۵۶ درصد رشد از قیمت پایه داشتند و فرش‌های عرضه شده در ۱۶ نوبت به بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته شدند.


ظهور یک شرکت

ظهور یک شرکت

در دوره قاجار تقاضا برای خرید فرش‌‌های شرقی در اروپا و بازار نوظهور آمریکا افزایش یافت؛ چنان‌که تولیدکنندگان خرد ایرانی که تولید غیرمتمرکز و خانه‌به‌خانه داشتند توان تأمین تقاضای بازارهای جهانی را نداشتند. عکس: آنتوان سوریوگین


کم‌کم پای چند شرکت چندملیتی به ایران باز شد و در صنعت فرش سرمایه‌گذاری کردند و افزون بر سرمایه‌گذاری تولید، مدیریت و بازرگانی فرش ایرانی را نیز در مشت خود گرفتند. عکس: نشان کارخانه قالی‌بافی زیگلر


قاعدتاً تولیدکنندگان و بازرگانان داخلی که پیش‌تر برای خود دبدبه‌و‌کبکبه‌ای داشتند نیروی رقابت با انحصار، سرمایه‌ و حجم تولید شرکتی چندملیتی را نداشتند؛ ازاین‌رو یا ورشکسته شدند یا کار فرش را کنار گذاشتند یا ناگزیر به‌عنوان کارمندی حقوق‌بگیر به استخدام یکی از این شرکت‌ها درآمدند. عکس: شرکت تولیدکنندگان قالی شرق (OCM)، شعبه سلطان‌آباد اراک، دوره قاجار


دولت قاجار که هفده گوهر قفقاز و هرات و… را به بیگانه بخشیده بود از نظر توان اقتصادی و سیاسی در وضعیتی نبود که بتواند انحصار تولید و تجارت فرش را از دست بیگانگان بگیرد و اراده‌ای هم برای آن نداشت؛ بنابراین تولیدکننده، بازرگان، رنگرز، بافنده، ریسنده، چله‌کش و رفوگران و… ایرانی زمین خوردند


چارلز عیسوی در کتاب «تاریخ اقتصادی ایران» می‌نویسد که در دوره قاجار دستمزد کودکی قالی‌باف در تبریز دوازده قران در ماه بوده و دوازده قران هم پول ناهار از او کسر می‌شده است؛ به‌عبارت‌دیگر کل دستمزد بافنده با هزینه ناهار او برابر‌ی می‌کرده است


گاهی تبانی، بی‌کفایتی و قراردادهای نانوشته میان دولت و بیگانگان، کارآفرینان و نیروی کار داخلی را نیازمند نواله‌ای می‌کند که باید از دست بیگانه بستانند


ویلم ام. فلور در مدخل فرش‌های دوران پهلوی از دانشنامه ایرانیکا می‌نویسد: در نتیجه سیاست ایرانی کردن مؤسسات غربی به دست رضاشاه بود که شرکت‌های قالی‌بافی چندملیتی که در دوره قاجار به ایران آمده بودند ناچار می‌شوند مایملک خود را به «شرکت سهامی فرش ایران» واگذار نمایند


شرکت سهامی فرش ایران در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به‌منظور تولید فرش‌های باکیفیت بالا بنیاد گذاشته شده بود. بسیاری از شرکت‌های غربی که پس از سقوط بازار بورس آمریکا در سال ۱۳۰۸ خورشیدی از ایران بیرون رفته بودند، بعدها که خواستند به ایران بازگردند، به سبب تأسیس شرکت سهامی فرش ایران تنها به‌عنوان خریدار فرش وارد شدند نه پیمانکار و سیاست‌‌گذار. همین امر و خلع‌ید از بیگانگان که به دست رضاشاه صورت گرفت، سرانجام منجر به صادرات انحصاری فرش به دست خود ایرانیان می‌شود


دکتر داود شادلو
عضو هیئت علمی گروه فرش دانشگاه هنر شیراز

قالی کاشان خوش درخشید


شامگاه نوزدهم دی‌ماه ۱۴۰۱ سی و ششمین جلسه حراج فرش دستباف کارکرده در محل دفتر مرکزی شرکت فرش ایران برگزار شد. جلسه‌ای که با حضور گرم و پرشور علاقمندان و اهالی محترم بازار فرش دستباف رونق دوچندان یافته بود. این جلسه در ۵۹ نوبت با عرضه ۸۱ تخته فرش (۳۴۵ مترمربع) نهایتا به کار خود پایان داد. از مجموع فرش‌های عرضه شده ۷۲ تخته (۲۹۷ مترمربع) به بالاترین پیشنهادها فروخته شدند و فقط ۹ تخته فرش (۴۸ مترمربع) پیشنهادی بالاتر از قیمت پایه نداشتند و به انبار حراج بازگشتند.

در هشت نوبت از حراج سی و ششم فرش‌های عرضه شده به بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته شدند و به صورت میانگین فرش‌های به فروش رسیده ۵۱ درصد رشد از قیمت پایه را تجربه کردند.

بیشترین قیمت پایه این جلسه حراج در نوبت ۲۳ رقم خورد. جایی که یک تخته قالیچه تبریز با رقم ۳۰ میلیون تومان به سالن حراج آمد و با پیشنهادهای متوالی خریداران نهایتا به قیمت ۳۸ میلیون تومان فروخته شد تا عنوان بالاترین قیمت پایه حراج سی و ششم را به نام خود ثبت کند. اما عنوان بالاترین قیمت فروخته شده این جلسه به یک تخته قالی ۱۲ متری همدان رسید. در نوبت دوازدهم حراج یک قالی همدان به مساحت ۱۱٫۶۴ مترمربع با قیمت ۲۷ میلیون تومان به سالن حراج آمد و نهایتا در رشدی محسوس ۴۱ میلیون تومان فروخته شد تا عنوان بالاترین رقم فروخته شده حراج سی و ششم را به نام خود ثبت کند.

اما رکورد بیشترین رشد از قیمت پایه در این جلسه به یک قالی ۱۲ متری کاشان رسید. این قالی کاشانِ لاکی در نوبت ۲۹ حراج سی و ششم با قیمت پایه ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به سالن حراج امد و با اقبال خوب حاضران نهایتا به قیمت ۱۲ میلیون ۵۰۰ هزار تومان به بالاترین پیشنهاد فروخته شد تا رکورددار حراج سی و ششم نام بگیرد.


نمادشناسی قالی درختی نی‌ریز

قالی‌های درختی نی‌ریز در بین تولیدات ایران از جمله قالی‌هایی هستند که کمتر به آنها پرداخته شده است. یکی از دلایل آن تغییر و دگرگونی شیوه زندگی و کاسته شدن بافت‌های این منطقه بوده که میزان تولید آن در این زمان بسیار اندک و بی‌اغراق نزدیک به صفر است.  دلیل دیگر، جدا افتادگی ما مخاطبان فرش دستباف از اساطیر و دانش‌های شناختی پیرامون آن است. در جستار پیشرو وجوه نمادشناسی اینگونه  قالی ایران از مقاله پژوهشی دکتر سیروس پرهام با عنوان «جلوه‌هایی از درخت سه‌کُنده در هنرهای ایرانی و مانوی» ارائه می‌شود.

وجه تسمیه و توصیف

قالی‌های درختی نی‌ریز در بین پژوهشگران به قالی «سه‌کُنده» مشهور است چرا که تنه این درخت از سه تکه، گاه هم‌سان در یک راستا و گاه ناهم‌سان شکل یافته است. در بسیاری از نمونه‌های به جای مانده شاخسار این قالی‌ها پرشمار و انبوه هستند که همگی دارای گل بوده و از این رو به آن درخت «سه‌کُنده هزار گل» نیز گفته می‌شود. افزون بر گل‌ها، روی شاخه‌ها انواع میوه نیز نقش می‌شود، گاهی نیز چند پرنده (سه یا پنج عدد) بر روی آنها دیده می‌شوند. در برخی از موارد حضور حیوانی مانند شیر، طاووس، بز و … در پایین درخت؛ گاه به صورت قرینه، به نشان پاسبانی و … دیده می‌شوند.

خاستگاه
چنانچه در سرخط جستار بیان شد خاستگاه این قالی‌ها منطقه نی‌ریز در استان فارس (شیراز) است؛ به ویژه دهستان مشکان. این الگوی نقش اندازی در استان فارس پیشینه‌اش به دوره صفویه باز می‌گردد. دیرین‌ترین نمونه این الگو در کاشی‌کاری مدرسه خان در شهر شیراز برجای‌مانده که سال‌شمار آن ۱۰۲۴ مَهی (۹۹۳ خورشیدی و ۱۶۱۵ میلادی) است.

ریشه یابی

در بررسی‌های صورت گرفته بن‌مایه و خاستگاه الگوی درخت سه‌کُنده در بیرون از جغرافیای سیاسی ایران اما در ذیل فرهنگ ایرانی، برجای مانده. یگانه نگاره برجای مانده از درخت سه‌کُنده در دیوار نگاره‌ای مانوی در نیایشگاه «بازقلیق» در تورفان ترکستان چین است. بر این بنیان وجود چنین نگاره‌ای می‌تواند دلیل بر آن باشد که درخت سه‌کُنده از نمادها و نگاره‌های بنیادی مانوی بوده و بازمانده‌ای است از یک سنت پا برجا که دیگر نشانه‌های آن (مانند دیگر آثار مکتوب و منقوش مانویان ایران) از یاد رفته است.

تفسیر درخت مانوی

تفسیر و معنی گوناگونی در واکاوی رمزگشایی درخت سه کندی تورفان بیان شده است که بیشتر بر تثلیث‌های پُر شمار مانوی استوار است. از این رو پندار بر آن است که تجسم نمادین «نور، خدا و روح» باشد. دو دیگر نمودگار «پدر عظمت، مادر حیات و انسان ازلی (اورمزد)» است. سه دیگر نشان از »زمان‌های سه‌گانه» مانوی (گذشته، حال و آینده) می‌تواند باشد.

«کلیمکایت» Kilmkeitپژوهشگر هنر‌های مانوی بر این باور است که این نقش‌مایه مانوی ممکن است رمز و نماد «سرزمین روشنایی» یا «اقلیم نور» باشد که در  آیین مانوی در برگیرنده  سه سرزمین شمال، باختر و خاور است. چه‌آنکه سرزمین چهارم، جنوب؛ »اقلیم تاریکی» است.

شرکت فرش ایران به عنوان قدیمی‌ترین شرکت فعال در حوزه فرش دستباف، بر آن شده است با به کارگیری امکانات چرخه ‌تولید خود، برخی از فرش‌های فراموش شده ایرانی را بازتولید کند. از نخستین مجموعه بازتولیدی؛ «درخت سه کُنده» است که در شعبه کاشمر نمونه‌های آن تهیه و عرضه شده است. تمام تلاش معاونت تولید برآن بوده تا محصول عرضه شده بیشترین مشابهت را با تولیدات خاستگاه نخست داشته باشد. از سوی دیگر با توجه به نیاز مخاطبان امروزی قواره این محصول بزرگتر شده و در مساحت شش مترمربع بافته شده است.

این اثر با بهرگیری از نخ دستریس و رنگرزی گیاهی در رج‌شمار ۳۰ گره (مقیاس ۶٫۵ سانتیمتر) عرضه شده است.


مشاهده تصاویر بیشتر و سفارش این اثر


عبدالحسین قاسم نژاد
کارشناس ارشد فرش دستباف

قالیچه بلوچ ستاره حراج سی و پنجم


ماه‌های پایانی هرسال حراج فرش دستباف کارکرده شرکت فرش ایران رونق خاصی پیدا می‌کند که جلسه سی و پنجم از نظر حجم فروش در سال ۱۴۰۱ رکورددار بود. این جلسه در ۶۲ نوبت و با عرضه ۹۲ تخته (۲۹۰ مترمربع) برگزار شد. از مجموع فرش‌های عرضه شده ۸۷ تخته (۲۶۰ مترمربع) به پیشنهادهایی بالاتر از قیمت پایه فروخته شدند و فقط ۵ تخته (۳۰ مترمربع) شانسی برای فروش نداشتند و به انبار حراج بازگشتند.

در ۱۶ نوبت از حراج سی و پنجم فرش‌های عرضه شده به بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته شدند. همچنین میانگین رشد از قیمت پایه در این جلسه ۴۵ درصد ثبت شد.

بیشترین رشد از قیمت پایه این جلسه هم در نوبت ۵۲ رخ داد. جایی که یک تخته قالیچه بلوچ با قیمت پایه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به سالن حراج آمد و نهایتا با پیشنهاد ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان فروخته شد.


روزی روزگاری قالی تبریز


سی و چهارمین جلسه حراج فرش دستباف کارکرده در ۵۷ نوبت با عرضه ۸۶ تخته فرش (۲۷۵ مترمربع) برگزار شد که فقط فرش‌های عرضه شده در ۴ نوبت (۶ تخته – ۱۳ مترمربع) مشتری‌ای نداشتند و به انبار حراج بازگشتند. مابقی فرش‌های عرضه شده (۸۰ تخته – ۲۶۲ مترمربع) همه با پیشنهادهایی بالاتر از قیمت پایه فروخته شدند.

در حراج سی و چهارم فرش‌های عرضه شده در ۲۳ نوبت به بیش از دو برابر قیمت پایه فروخته شدند. همچنین میانگین رشد از قیمت پایه برای فرش‌های فروخته شده ۶۸ درصد ثبت شد.

رکورد بیشترین رشد از قیمت پایه هم در نوبت ۵۱ حراج سی و چهارم رقم خورد. جایی که یک تخته فرش قواره ذرع و نیم تبریز با قیمت پایه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به سالن حراج آمد و نهایتا با رشدی بیش از چهار برابر به قیمت ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان فروخته شد.