دولت در بروکراسی اداری بافنده را فراموش کرده

به گزارش روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران، استان چهارمحال و بختیاری یکی از مراکز تولیدی دستبافته‌های عشایری کشور در کنار استان‌های فارس، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان شرقی و اردبیل به شمار می‌رود؛ و این استان خاستگاه اصلی زیراندازهای ایل بختیاری است .

کامران متقی رییس شعبه شهرکرد از دانش‌آموختگان رشته فرش و یکی از روسای موفق شرکت سهامی فرش ایران است؛ او با تلاش خود توانسته علاوه بر رشد کمی تولیدات شعبه شهرکرد کیفیت مطلوبی را نیز ایجاد نماید. متقی درباره تولیدات شعبه شهرکرد می‌گوید: تولیدات شعبه شهرکرد عموما برگرفته از طرح‌های اصیل منطقه بختیاری با رنگ‌های صد در صد گیاهی در رجشمارهای ۳۰، ۳۵، ۴۰ در ابعاد ذرع و نیم، قالیچه، پرده‌ای ،۶ ذرع (۶ متری)، ۹ ذرع (۹ متری) و ۱۲ ذرع (۱۲ متری) به صورت تک خفت (تک گره) ترکی باف (گره قرینه یا دوسویه) است.

وی همچنین با اشاره به طرح های مورد استفاده در این شعبه گفت: طرح و نقش فرش‌های تولیدی این شعبه مبتنی بر نقوش و رنگ‌های اصیل منطقه بختیاریِ احیا شده و یا از نقشه‌های مطرح مورد استفاده منطقه است که طیف غنی در حدود ۴۰ نقشه در تقسیم بندی زیر را شامل می شوند:
طرح‌های قابی (خشتی منطقه ی چالشتر – خشت شکسته منطقه روستایی باف – سرو و کاج – قاب سماوری – گره چینی و …)؛ لچک ترنج، واگیره و ترنج (احیا شده بر اساس طرح‌های قدیمی منطقه بختیاری)؛ واگیره (طرحی براساس تلفیق بازوبندی و قابی منطقه بختیاری) و طرح گل پتو بختیاری (بر اساس طرح‌های منطقه فرادنبه)

این دانش‌آموخته فرش با اشاره به رویکرد افزایش تولید شرکت سهامی فرش ایران در سال ۱۳۹۹ افزود: شعبه شهرکرد حدود ۳۰۰ دستگاه دار قالی فعال در ۶۰ شهر و روستا منطقه دارد که عموما به صورت تک باف خانگی هستند و این مجموعه تولیدی سالانه در حدود ۱۲۰۰ متر مربع را عرضه می‌کند. این رقم در مقایسه با چند سال گذشته افزایش ۳ برابری داشته است که این رشد به لحاظ تعداد، متراژ و حتی کیفیت مواد اولیه، بافت و طرح و نقش بوده است.

رییس شعبه شهرکرد شرکت سهامی فرش ایران در پاسخ به پرسش چگونگی تامین مواد اولیه و عملیات تکمیلی توضیح داد: نخ چله و پودین (پود نازک و کلفت) با توجه به متریک مورد نیاز از پنبه صد در صد خالص از ریسندگی‌های معتبر سطح استان خریداری می‌شود. خامه مورد استفاده شعبه چه در بخش تولیدی و چه در بخش فروشگاهی از بهترین جنس تلفیقی پشم (سیرجان، کرمانشاه و عربی) تهیه می‌شود و در خامه‌های رنگی و سفید از مواد صد در صد خارجی استفاده می‌شود. همچنین در خامه سفید با توجه به سفید بافی در فرش بختیاری در حاشیه و متن، خامه بدون هیچ گونه عملیات سفید گری استفاده می‌شود. همچنین عملیات تکمیلی با توجه به توانمندی شرکت فرش در مجموعه کارخانجات کرج شرکت سهامی فرش ایران انجام می‌شود.

متقی درخصوص نقشه‌های این منطقه گفت: نقشه‌های قابی از اصیل‌ترین و پر فروشترین فرش‌های منطقه است که در این میان نقشه خشت چالشتر در قالب مستطیل شکل از پر فروش‌ترین‌هاست. وی در ادامه افزود؛ فرش منطقه بختیاری به عنوان یک فرش روستایی و عشایری در ذهن مخاطب خارج از کشور تعریف شده که از جمله خصوصیات این فرش‌ها ذهنی و حفظی‌باف بودن، شکستگی نقوش در رجشمارهای پایین، گاهی رگه‌دار بودن و تنوع بالای طرح آن که غالباً رنگ‌های تیره جزو رنگ‌های اصیل آن است می‌شود. منتهی با توجه به رکود بخش صادرات و تغییر نگرش در تولید به مصرف کننده داخلی، تولیدات به فرش‌های نظام یافته و چارچوبدار با رجشمارهای بالاتر و نقشه‌های شلوغ‌تر و عاری از شکستگی و خطای بافنده سوق داده شده است. در این میان طرح‌های قدیمی منطقه (انواع لچک و ترنج‌های منطقه که گاهی به صورت خانوادگی بافته می‌شدند، فرش‌های ارمنی‌باف، انواع فرش‌های گل پتو، انواع فرش‌های هندسی و واگیره‌ای، گل اناری و …) کم کم رو به فراموشی می‌روند.

متقی همچنین در خصوص کمک‌های شعبه شهرکرد شرکت سهامی فرش ایران در رونق فرش بافی استان سه پیشنهاد ارائه داد:
۱- در اختیار گذاشتن طرح‌های با کیفیت و به روز
۲- با توجه به رایزنی شعبه شهرکرد و تاسیس رنگرزخانه طبیعی در سال ۱۳۹۸ این شعبه توانایی فروش مواد اولیه صد در صد طبیعی با رنگزاهای صد درصد گیاهی به فعالین این حوزه را دارد.
۳-با توجه به سابقه شرکت سهامی فرش و تولید علمی و کارشناسی فرش دستباف، شرکت می‌تواند کارشناسی فرش‌ها را برای کمک به قشر بافنده نیز انجام دهد.

کامران متقی با اشاره به رکود چند سال اخیر بازار و توجیه اقتصادی پایین تولید فرش در مقایسه با سایر فعالیت های اقتصادی به ویژه دلالی‌ها گفت: دیگر رمقی برای تولیدکننده نمانده و معدود کهنه کارانی که در این صنف باقی مانده‌اند عموماً تمایلی به تولید فرش ندارند و بیشتر به خرید و فروش فرش مبادرت می‌کنند. در این میان شرکت تعاونی فرش نیز با فروش خامه و فروش امانی فرش در این حوزه فعالیت می‌کند و مدتی نیز رنگرزی شعبه شهرکرد شرکت فرش را نیز انجام می‌داد.

این دانش‌آموخته فرش در پایان گفتگو ارجاعی به مشکلات ماه‌های اخیر از جمله تاثیر ویروس کرونا در تولید فرش داشت و گفت: نه تنها فرش دستباف بلکه سایر حوزه‌های اقتصادی با شرایط ویژه کرونا درگیر هستند اما برای فرش باید نسخه‌ای بلندتر پیچید؛ بافندگی یکی از مشاغل سخت است که هیچ وقت دیده نشده. جای افسوس دارد که بافنده‌ای در فلان نقطه محروم کشور به امید در یافت کمترین حق الزحمه بخش عمده‌ای از وقت خود را در اختیار بافت یک فرش می‌گذارد. گاه ملیون‌ها گره میزند، چشم به نقشه که یک رج اشتباه نشود، پود بزند و باز تکرار اما این قشر ضعیف به خاطر سیاستمدار و تولید کننده و طراح و … به حق خود نرسد و حتی ماحصل زحمتش خریدار نداشته باشد. در این مواقع عقلانی‌ترین راهکار ایجاد یک کارگروه تخصصی برای بررسی راهکارهای برون رفت از مشکلات جاری است. منتهی مانند دیگر حوزه‌ها تا کارگروه تشکیل می‌شود کارگر فراموش می‌شود. بزرگترین نماد چنین عملکردی در بدنه دولت مرکز ملی فرش ایران است، آنچنان در گیر بروکراسی و بیار و ببر شده که اصل بافنده فراموش شده است. که اگر هرکسی سر جای خودش بود و کارش را درست و دلسوزانه انجام می‌داد مطمئنا وضع فرش دستباف بهتر از این بود.