دکتر سیاوش آزادی فرش شناس برجسته چشم از جهان فرو بست

دکتر سیاوش آزادی دار فانی را وداع گفت

با نهایت تأثر و تأسف، دکتر سیاوش آزادی، از سرشناس‌ترین پژوهشگران و کلکسیونرهای فرش در جهان، در تاریخ ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ در هامبورگ آلمان، پس از یک دوره طولانی بیماری و کهولت سن، دار فانی را وداع گفت.
سیاوش آزادی (Siawosch Ulrich Azadi) از پیشگامان مطالعات علمی فرش بود که بیش از پنج دهه از عمر خود را صرف تحقیق، تجارت و گردآوری دانش تجربی در این حوزه کرد. وی که در تهران متولد شده بود، پس از پایان تحصیلات متوسطه به آلمان مهاجرت کرد و در هامبورگ به تحصیل پرداخت. در سال ۱۹۶۶ گالری آزادی را تأسیس کرد و با سفرهای متعدد به مشرق زمین، به تصحیح اشتباهات رایج در شناخت و مستندسازی قالی‌های شرقی پرداخت.

دکتر سیاوش آزادی فرش شناس برجسته چشم از جهان فرو بست1
علاقه و توجه او به فرش، که از پدر کلکسیونر خود به ارث برده بود، منجر به تحقیقات گسترده‌ای در زمینه نقوش، رنگ‌ها و مواد اولیه فرش‌های شرقی شد. آزادی همواره بر این باور بود که شناخت فرش باید از تحلیل ساختاری طرح، رنگ و مواد اولیه آغاز شود. او با بیش از ۱۰۰ مقاله علمی، چندین کتاب تخصصی و نمایشگاه‌های متعدد، سهم بسزایی در گسترش دانش فرش‌شناسی داشت. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به کاتالوگ افتتاحیه موزه فرش تهران (۱۳۵۶) و کاتالوگ «مثل گل‌های بیابان» برای موزه قوم‌شناسی هامبورگ (۱۹۹۳) اشاره کرد.

دکتر سیاوش آزادی فرش شناس برجسته چشم از جهان فرو بست2

نشست پ‍ژوهشگران فرش ايران در حاشيه برگزاری بيست و سومين نمايشگاه فرش دستباف؛ ۱۳۹۳

در سال‌های اخیر، آزادی به دلیل بیماری آلزایمر از فعالیت‌های علمی کناره‌گیری کرده و دوران پایانی عمر خود را در خانه سپری کرد.

شرکت فرش ایران درگذشت این پژوهشگر ارزشمند را به جامعه هنری و فرش‌شناسی جهان تسلیت می‌گوید.
روحشان شاد و یادشان گرامی باد.

نوروز ۱۴۰۴-شرکت فرش ایران

پیام تبریک نوروز ۱۴۰۴

بسمه تعالی

هم‌وطنان گرامی، همکاران ارجمند و همراهان وفادار فرش ایران

فرا رسیدن بهار طبیعت و آغاز سال ۱۴۰۴ را که امسال با شمیم روح‌نواز ماه مبارک رمضان مقارن شده است، صمیمانه تبریک و تهنیت عرض می‌نماییم.
سال ۱۴۰۳ با تمام دشواری‌های اقتصادی و چالش‌های پیش‌رو، سالی سرشار از تلاش، همت و پایداری برای مجموعه فرش ایران بود. در این مسیر، اعتماد و همراهی ارزشمند شما، سرمایه‌ای گران‌بها بود که توانست ما را در عبور از این فراز و نشیب‌ها یاری رساند.
در سال پیش رو، شرکت فرش ایران با عزمی راسخ و نگاهی رو به آینده، بر توسعه صادرات فرش دستباف ایرانی به عنوان گامی مهم در راستای رشد اقتصادی و اعتلای این هنر-صنعت فاخر تمرکز خواهد داشت. فرش دستباف ایرانی نه تنها یادگار اصیل فرهنگ و تمدن کهن این سرزمین، بلکه سفیری شایسته در معرفی هنر ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی است.
امیدوارم سال جدید، سالی سرشار از موفقیت، آرامش و دستاوردهای درخشان برای ملت بزرگ ایران و فرش دستباف ایرانی باشد. از درگاه خداوند منان، قبولی طاعات و عبادات شما در این ماه پر فیض و برکتی بی‌پایان در سال پیش رو مسئلت دارم.

 

نوروزتان خجسته و رمضان‌تان پر فیض و برکت باد.
سید غیاث‌الدین طاهری
مدیرعامل شرکت فرش ایران


جلسه چهل و دوم حراج فرش‌های دستباف کار کرده سال ۱۴۰۳

حراج فرش دستباف ۱۴۰۳ به پایان رسید

جلسه چهل و دوم حراج فرش‌های دستباف کار کرده سال ۱۴۰۳-16

شرکت فرش ایران در راستای حمایت از مصرف کنندگان و علاقه‌مندان به فرش دستباف، هر ساله رویداد عرضه و فروش انواع دستبافته‌های سنتی عمدتاً کارکرده را به صورت مزایده‌ حضوری برگزار می‌کند. در سال ۱۴۰۳، چهل و دو جلسه حراج در دفتر مرکزی شرکت فرش ایران (سالن حراج) برگزار شد.

طی ۴۲ جلسه برگزار شده از حراج (در بازه زمانی خرداد تا اسفند ماه ۱۴۰۳) مجموعا ۳۶۸۹ تخته فرش به متراژ ۱۱۵۴۱ مترمربع با ۵۹ درصد رشد قیمت نسبت به قیمت پایه به فروش رسید. گزارش ماهانه فرش‌های فروخته شده در حراج ۱۴۰۳ به شرح زیر است:

  • خرداد: ۲ جلسه؛ ۱۲۱ تخته فرش به مساحت تقریبی ۴۰۱ مترمربع و ۶۳ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • تیر: ۳ جلسه؛ ۲۴۴ تخته فرش به مساحت تقریبی ۹۲۶ مترمربع و ۴۸ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • مرداد: ۵ جلسه؛ ۳۹۳ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۳۴۲ مترمربع و ۶۶ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • شهریور: ۳ جلسه؛ ۲۰۴ تخته فرش به مساحت تقریبی ۶۶۱ مترمربع و ۵۱ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • مهر: ۵ جلسه؛ ۴۵۵ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۴۵۶ مترمربع و ۵۰ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • آبان: ۴ جلسه؛ ۳۶۴ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۱۳۴ مترمربع و ۶۴ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • آذر: ۴ جلسه؛ ۳۵۶ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۱۵۴ مترمربع و ۶۲ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • دی: ۴ جلسه؛ ۳۶۸ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۱۹۹ مترمربع و ۶۸ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • بهمن: ۷ جلسه؛ ۷۳۵ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۹۸۸ مترمربع و ۵۹ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه
  • اسفند: ۵ جلسه؛ ۴۴۹ تخته فرش به مساحت تقریبی ۱۲۷۸ مترمربع و ۶۰ درصد رشد قیمت فرش‌های فروخته شده نسبت به قیمت پایه

حراج فرش‌های دستباف کارکرده سال ۱۴۰۴ از روز دوشنبه یکم اردیبهشت ماه آغاز می‌شود.


معرفی شرکت فرش ایران-یک قرن هنر و اصالت

یک قرن هنر و اصالت در تار و پود فرش ایران


شرکت فرش ایران با پشتوانه‌ای غنی از تجربه و دانش در صنعت فرش دستباف، مفتخر است که با ارایه مجموعه‌ای از نفیس‌ترین و باکیفیت‌ترین فرش‌های دستباف ایرانی، زیبایی و هنر را به خانه‌های شما بیاورد. ما با تکیه بر اصالت طرح‌ها، کیفیت بی‌نظیر مواد اولیه و هنر دست‌بافندگان چیره‌دست، تلاش می‌کنیم تا میراث ارزشمند این سرزمین را زنده نگه داریم.

برای مشاهده مجموعه‌های ما و کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.


فروشگاه اینترنتی شرکت فرش ایران

بازدید دکتر سید عبدالله حسینی از شرکت فرش ایران6

بازدید دکتر سید عبدالله حسینی از مجموعه شرکت فرش ایران

دکتر سید عبدالله حسینی، روحانی شاعر و ادیب، مدیر مرکز اسلامی آفریقای جنوبی و استاد دانشگاه‌های ژوهانسبورگ در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ از شرکت فرش ایران بازدید کرد. این بازدید صمیمانه از مجموعه فروشگاهی شرکت در مجاورت دفتر مرکزی، واقع در خیابان فردوسی تهران با همراهی دکتر سید غیاث‌الدین طاهری مدیرعامل، دکتر سید محمدمهدی میرزاامینی معاون بازرگانی و آقای محسن شفیقی معاون اجرایی شرکت انجام شد. پس از آن در طی نشستی، دکتر حسینی تجربیات چهل ساله خود در زمینه صادرات و تجارت بین‌الملل با آفریقا را با مدیران مربوطه شرکت فرش ایران مطرح کردند.


 

برنامه‌ریزی صادرات فرش ایران-شرکت فرش ایران

برنامه‌ریزی صادرات فرش ایران

 

در راستای توسعه بازارهای بین‌المللی و افزایش صادرات فرش ایران، حامد چمن‌رخ نایب رئيس دوم هيأت مديره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران و سید مرتضی حاجی آقامیری عضو هيأت مديره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران دوره دهم از شرکت فرش ایران بازدید کردند. این بازدید با هدف بررسی ظرفیت‌های تولیدی، آشنایی با مشکلات صادرات و ارایه راهکارهای مناسب برای بهبود شرایط صادراتی انجام شد.

محورهای اصلی این نشست رایزنی جهت حضور پررنگ در نمایشگاه دموتکس خاورمیانه-دبی (۲ تا ۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴) و نمایشگاه فرش و کفپوش CFE استانبول (۱۸ تا ۲۱ دی ماه ۱۴۰۴) و تلاش جهت رفع موانع صادرات با تاکید، بر رفع تعهد ارزی فرش دستباف بود.

در پایان دکتر غیاث‌الدین طاهری مدیرعامل شرکت فرش ایران، با نگاه ویژه به صادرات از تمام دست‌اندرکاران این حوزه دعوت کرد تا در این مسیر همراه شرکت فرش ایران باشند، تا با تلاش همه‌جانبه شاهد افزایش صادرات و بهبود جایگاه فرش دستباف ایران در بازارهای بین‌المللی باشیم.

احمد اکبرنژاد از شرکت فرش ایران بازدید کرد

در این بازدید، آقای اکبرنژاد در گفت‌وگو با مدیرعامل و معاونان مجموعه، درباره چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی صنعت فرش ایران در رسانه ملی و تبلیغات تبادل نظر کرد.

این جلسه به منظور افزایش همکاری‌های شرکت فرش ایران و رسانه ملی، جهت معرفی هر چه بیشتر فرش دستباف ایرانی برگزار شد.

در پایان، آقای احمد اکبرنژاد با حضور در فروشگاه مرکزی شرکت فرش ایران (فروشگاه فردوسی)، از جدیدترین محصولات و نوآوری‌های این مجموعه دیدن کرد. در این بازدید دکتر سید غیاث‌الدین طاهری مدیرعامل و دکتر سید محمدمهدی میرزاامینی معاون بازرگانی شرکت فرش ایران ایشان را همراهی کردند.


 

شرکت فرش ایران با «گنبد قاب در قاب» خوش درخشید

یک‌شنبه ۷ بهمن ماه ۱۴۰۳ سالن اتاق بازرگانی استان اصفهان میزبان جامعه فرش دستباف کشور بود تا ضمن اعلام پایان کار سومین جشنواره ملی قلی فاخر ایران، برگزیدگان این جشنواره معرفی شوند.

طبق گزارش علی میرجمالی دبیر اجرایی سومین جشنواره ملی قالی فاخر، در این دوره ۲۱۵ تخته قالی در وب سایت جشنواره اظهار شد که از این آمار ۴۴ تخته توسط مجموعه‌های حقوقی و ۱۷۱ تخته توسط اشخاص حقیقی از ۱۴ استان کشور و در هفت رسته اظهار شدند. بیشترین میزان مشارکت در اظهار پس از استان اصفهان متعلق به استان‌های تهران، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان شرقی بود. بیشترین تعداد قالی‌ها به ترتیب در اصفهان، چالشتر، قم و تبریز بافته شده بودند و در این بین بیشترین اظهار در رسته پشمی با تعداد ۶۴ تخته اظهار شده بود.

هیئت داوران سومین جشنواره ملی قالی فاخر شامل ۷ داور ملی بودند که توسط مرکز ملی فرش ایران تعیین و به ستاد اجرایی استان اصفهان معرفی شدند، این هیئت هفت نفره عبارتند از: آقای سید رضی حاجی آقامیری، آقای تورج ژوله، آقای حمید ذوالانواری، آقای علی میرزازاده، آقای حسین استکی، آقای رضا چپ‌نویس و آقای محمدحسین شانه‌زن.



هیئت داوران، برگزیدگان سومین جشنواره ملی قالی فاخر ایران را بر اساس امتیازهای کسب شده هر قالی از ۱۰۰ امتیاز مورد نظر، به این صورت رتبه‌بندی کردند: حداقل کسب ۷۰ امتیاز برای رتبه اول، حداقل کسب ۶۰ امتیاز برای رتبه دوم و حداقل کسب ۵۰ امتیاز برای رتبه سوم.

در مجموع بر اساس رای داوران، ۷ قالی به عنوان قالی فاخر (‌رتبه اول)، ۶ قالی به عنوان رتبه دوم و ۷ قالی به عنوان رتبه سوم انتخاب شدند. در رسته قالی‌های قدیمی با قدمت بالای ۵۰ سال، با توجه به تفاوت در سبک بافت، دو قالی به عنوان قالی قدیمی روستایی و قالی قدیمی شهری‌باف به صورت مشترک به عنوان رتبه نخست انتخاب شدند. درنهایت جمع بندی نظر داوران در قالب بیانیه هیئت داوران در روز ۷ بهمن توسط نماینده ایشان قرائت شد.



برگزیدگان سومین جشنواره ملی قالی فاخر به شرح زیر معرفی شدند:

  • رسته اول: قالی‌های تمام ابریشم و دو کف ابریشم بالای ۵۵ رج

تندیس قالی فاخر (رتبه اول): قالی کهکشان متعلق به احمد پیوس
لوح نقره‌ای (رتبه دوم): قالی گل‌های بهشت، بازی رنگ‌ها متعلق به خانم ساچلی اختر
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی قرمز متعلق به سید مجتبی مرتضوی

  • رسته دوم: قالی‌های تمام ابریشم و دو کف ابریشم کمتر از ۵۵ رج

تندیس قالی فاخر (رتبه اول): قالی محرمات متعلق به ساعد عصاچی
لوح نقره ای (رتبه دوم): قالی گنبد قاب در قاب متعلق به شرکت فرش ایران
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی ابریشم متعلق به فهیمه لنگری

  • رسته سوم: قالی‌های کرک و ابریشم بالای ۵۵ رج

تندیس قالی فاخر (رتبه اول): قالی سروستان متعلق به امیرمسعود لباف
لوح نقره‌ای (رتبه دوم): قالی سه بند افشان متعلق به محمدکریم صیرفیان
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی ترمه متعلق به یعقوب فرشکاران

  • رسته چهارم: قالی‌های کرک و ابریشم کمتر از ۵۵ رج

تندیس قالی فاخر (رتبه اول): قالی مشاهیر ایران متعلق به مهدی شیرزاده
لوح نقره‌ای (رتبه دوم): قالی هشت بهشت متعلق به شهاب‌الدین ابراهیم‌پور
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی سرو نگارین متعلق به مصطفی ابراهیم پور

  • رسته پنجم: قالی‌های پشمی

تندیس قالی فاخر (رتبه اول): قالی آمنه متعلق به علی‌حسین کشاورز
لوح نقره‌ای (رتبه دوم): قالی رنگ زندگی متعلق به علی هاشمی
لوح برنزی (رتبه سوم): منتخب نداشت

  • رسته ششم : قالی‌های مدرن

تندیس قالی فاخر (رتبه اول): منتخب نداشت
لوح نقره‌ای (رتبه دوم): منتخب نداشت
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی گل اناری متعلق به محمدرضا بیگی
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی سرای دیوان باغ برگ انجیر متعلق به سعدی حکیم

  • رسته هفتم: قالی‌های قدیمی با قدمت بیش از ۵۰ سال

تندیس قالی فاخر (رتبه اول) در بخش شهری‌باف: قالی شیخ صنعان و دختر ترسا متعلق به ساچلی اختر
تندیس قالی فاخر (رتبه اول) در بخش روستایی‌باف: قالی خمسه بهارلو متعلق به علیرضا خادمی
لوح نقره‌ای (رتبه دوم): قالی سروستان متعلق به محمود نساج‌پور
لوح برنزی (رتبه سوم): قالی بلوچ متعلق به هرمز حیدرزاده



اهدای جوایز برگزیدگان توسط سرپرست معاونت توسعه بازرگانی وزارت صمت، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان، مدیر کل اداره صمت استان اصفهان، رئيس کمیسیون فرش هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران، رئیس اتحادیه کشوری تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف کشور و همچنین رئيس کمیسیون فرش، صنایع دستی و گردشگری اتاق بازرگانی اصفهان اهدا شد.


قالی گنبد قاب در قاب؛ رتبه دوم سومین جشنواره ملی قالی فاخر در رسته قالی‌های تمام ابریشم و دو کف ابریشم کمتر از ۵۵ رج

جلسه تودیع و معارفه مدیرعامل جدید شرکت فرش ایران-دکتر سید غیاث الدین طاهری

سید غیاث الدین طاهری مدیرعامل شرکت فرش ایران شد

جلسه تودیع و معارفه مدیرعامل جدید شرکت فرش ایران-دکتر سید غیاث الدین طاهری

روز سه‌شنبه ۱۸ دی‌ماه ۱۴۰۳، جلسه تودیع و معارفه مدیرعامل شرکت فرش ایران با حضور تعدادی از مدیران موسسه اعتباری ملل، اعضای هیات مدیره و جمعی از مدیران داخلی شرکت فرش ایران برگزار شد. این مراسم با هدف قدردانی از خدمات مدیرعامل پیشین و معرفی مدیرعامل جدید برگزار شد.
مراسم رأس ساعت ۱۴ با تلاوت آیاتی از قرآن آغاز شد. سپس آقای مجید محمدپناه، مدیرعامل سابق شرکت، گزارشی از عملکرد ۶ ساله خود در همه زمینه‌های فعالیت شرکت ارایه داد. از جمله: پروسه ری‌برندینگ شرکت؛ هدف‌گذاری برای راه‌اندازی فروشگاه‌های حرفه‌ای از جمله راه‌اندازی فروشگاه‌های تجریش، کرمان، اصفهان و هتل میثاق ملل؛ فعالیت‌های حوزه بازرگانی مانند راه‌اندازی سایت فروشگاهی با بیش از ۱۰۰۰۰ تخته فرش دستباف همراه با اطلاعات کامل، شناسنامه‌دار کردن تمام فرش‌های موجود، راه‌اندازی واحد دیجیتال مارکتینگ، تحقیقات بازار و CRM؛ برگزاری بیش از ۱۰۰ جلسه کمیسیون طرح و رنگ و هدفمندسازی تولیدات با نیازهای روز بازار؛ تقویت و باز راه‌اندازی بخش تولید مواداولیه در کارخانه کرج از جمله خط ریسندگی پشم با هدف به گردش درآوردن سرمایه در شرکت و اشتغال‌زایی؛ یکپارچه‌سازی اطلاعات داخلی شرکت و راه‌اندازی سیستم ERP یکپارچه و… .

ایشان با اشاره به مهم‌ترین دستاوردها و چالش‌های دوران مدیریتی خود اظهار داشتند: موفقیت‌های به دست آمده نتیجه همکاری تمامی همکاران و حمایت مدیران ارشد بوده است. ایشان همچنین از اعتماد و حمایت اعضای هیات مدیره و مشخصاً جناب آقای جوادی قدردانی کرد و برای مدیرعامل جدید و مجموعه شرکت فرش ایران آرزوی موفقیت نمود.

سپس آقای قربانی به نمایندگی از اعضای هیات مدیره با تشکر از تلاش‌های آقای محمدپناه و ضمن تاکید بر فرش دستباف به عنوان یک میراث ملی اظهار داشتند که نیاز است تا شرکت فرش ایران به عنوان یک پایگاه اقتصادی فعالیت خود را گسترش دهد. همچنین ایشان آقای دکتر سید غیاث‌الدین طاهری را به عنوان مدیرعامل جدید شرکت فرش ایران معرفی کردند.

سپس، دکتر طاهری با تاکید بر فرش دستباف به عنوان نماد هنر و تمدن ایرانی و با تاکید بر شرکت فرش ایران به عنوان یک شرکت مادرتخصصی پیشتاز در این زمینه، تغییر را یک ضرورت برای تبدیل وضعیت موجود به وضعیت مطلوب دانستند و تولیدات مطلوب بازار، صادرات و افزایش سهم ایران در بازاراهای جهانی فرش را از اولویت‌های اصلی خود معرفی کرد و از همکاران خود خواست تا در این مسیر همراه او باشند.

در بخش دیگری از مراسم، آقای کوروش ذاکری معاون تولید و عضو هیات مدیره شرکت فرش ایران، به نمایندگی از همکاران شرکت ضمن تشکر از زحمات مدیرعامل پیشین، انتصاب مدیرعامل جدید را تبریک گفتند.

در پایان مراسم، هدیه و یادبودی به مدیرعامل پیشین تقدیم گردید که بیانگر قدردانی صمیمانه شرکت از خدمات ارزشمند ایشان بود.



گفتنی است جناب آقای دکتر طاهری مدیرعامل جدید شرکت فرش ایران دارای مدرک دکترای مدیریت اجرایی دانشگاه نیس سوفیا آنتی پولیس فرانسه و دکترای مهندسی صنایع تولید و سیستم‌ها از دانشگاه واشنگتن آمریکا و همچنین فوق لیسانس تحقیقات مطالعات علوم مدیریت از دانشگاه بوردو فرانسه است.

از دیگر سوابق علمی وی، تحصیلات در دیگر رشته‌هایی همچون مدیریت اجرایی با گرایش مدیریت تولید و عملیات، لیسانس شیمی صنعتی و تدریس در برخی از دانشگاه‌های معتبر دیده می‌شود.

در سوابق تجربی سید غیاث الدین طاهری، عضویت در هیات مدیره سازمان مدیریت صنعتی، مدیریت پروژه قطب سوم خودروسازی کشور در مناطق آزاد و نایب رئیس هیات مدیره شرکت دیار خودرو می‌توان اشاره کرد.

کاربرد بز در سنت قالیبافی-شرکت فرش ایران

کاربرد بز در سنت قالی‌بافی

از بز در قالی‌بافی استفاده متنوعی می‌شود. در ادامه به چند مورد استفاده کاربردی و اصطلاح بازاری در مورد بز و نقش آن در قالی‌بافی پرداخته شده است.

موی بُز، عایق آب و رطوبت


آیا می‌دانید موی بُز به عنوان عایق آب و رطوبت، چقدر در سنّت بافندگی کاربرد دارد؟

موی بُز به دلیل ساختار خاص خود در برابر آب و رطوبت مانند عایق عمل می‌کند و بافته یا منسوجی که با استفاده از آن بافته شده باشد، به طور کامل در برابر آب و رطوبت مقاومت کرده و عایق آب و رطوبت می‌شود. بسیاری از عشایر ایران از صدها سال قبل به این خاصیتِ موی بُز پی برده بودند، به همین دلیل برای بافتن سیاه چادر یا همان خانه‌های عشایری خود در دشت و صحرا از موی بُز استفاده می‌کردند. موی بز باعث می‌شود هنگام بارندگی، حتی یک قطره آب از سقف چادر عشایر عبور نکند و زیر سیاه چادر کاملا خشک بماند.
علاوه بر آن برخی از عشایر دورتا دور قالی‌های خود را حدودا به پهنای یک تا دو سانتی‌متر با موی بُز می‌بافتند که اگر آب باران جاری شد، مثل یه سدّ محکم، مانع عبور آب و خیس شدن قالی شود.
نکته جالب توجه دیگر این که هیچ جونده‌ای نمی‌تواند موی بُز را بِجَوَد و حتی بید به عنوان دشمن اصلی الیاف پشمی، نمی‌تواند به موی بُز آسیبی برساند.

کاربرد بز در سنت قالیبافی-شرکت فرش ایران

کاربرد بز در سنت قالیبافی-شرکت فرش ایران1

شاخ بُز


آیا می‌دانید شاخ بُز یکی از ابزارهای قالی‌بافی است؟

هنگام بافتن قالی بعد از هر ردیف گره، پودکشی انجام می‌شود. برای این کار از یک چوب بلند به نام «هاف» استفاده می‌شود که لابلای چله‌های قالی قرار می‌گیرد و به سمت بالا و پایین حرکت داده می‌شود تا نخ پود بتواند راحت‌تر از لا به لای چله‌های قالی عبور کند.
در اغلب مناطق این چوب را با دست بالا و پایین می‌برند، اما در بین برخی از قالی‌بافان عشایر و روستانشینان که دارهای قالی‌بافی آن‌ها زمینی یا به اصطلاح افقی است، طبق یک سنّت قدیمی برای بالا و پایین بردن چوب هاف، از شاخ بُز استفاده می‌کنند. «شاخ بُز» کمانی شکل است. با پشت آن چوب هاف را جلو می‌برند و با انتهای کمانی شکلِ شاخِ بز، دوباره چوب هاف را عقب می‌آورند. در میان بافندگان روستاهای جنوب استان کرمان، برخی از عشایر و روستانشینان استان فارس و برخی عشایر و روستانشینان شرق ایران، مثل بلوچ‌ها و سیستانی‌ها و حتی برخی از اعراب خراسان شاخ بز یکی از مهمترین وسایل قالی‌بافی محسوب می‌شود و حتی برای بافتن برخی از انواع گلیم نیز از آن استفاده می‌کنند.

کاربرد بز در سنت قالیبافی-شرکت فرش ایران4

بُز و درخت سه کُنده فارس


آیا می‌دانید نقشِ پیکره بُز در دو طرف یک درخت از کُهن‌ترین نقوش قالیِ ایرانی است؟

یکی از قدیمی‌ترین نگاره‌ها در هنر ایران درختی است که در میانِ پیکره دو بز قرار گرفته است. در برخی از آثار تاریخی، بزها نشسته‌اند و در برخی ایستاده و گاهی بر روی دو پا ایستاده‌اند و دست‌های خود را به سمت درخت قرار داده‌اند؛ گویی از درخت محافظت می‌کنند. قدمت برخی از این آثار به هزاره‌های دوم تا سوم قبل از میلاد بر می‌گردد.
اما در میان قالی‌بافان ایران، بافندگان استان فارس و اغلب حوزه شهرستان نیریز به چنین طرحی کُهن علاقه‌مندند و به صورت ذهنی قالی زیبایی با طرح درخت می‌بافند که به «درختِ سه کُنده فارس» مشهور است. درخت سه کُنده که در قالی‌بافیِ نیریز و حتی برخی از دستباف‌های ایل افشار متداول است، احتمالا ریشه‌ای تاریخی از اندیشه‌ای مهری و زرتشتی داشته باشد و یا برداشتی از درخت سه کنده مانوی باشد. اما هر چه هست، پیکره بزهای اغلب ایستاده در طرفین درخت سه کنده نیریز، از قدیمی‌ترین نشانه‌های حضور نقش بز در میان قالی‌بافان است.

کاربرد بز در سنت قالیبافی-شرکت فرش ایران5

بُز خری یا بُز آوردن


تا به حال عبارت «بُز آوردن» یا «بُز خَری» را شنیده‌اید؟

از قدیم هر زمان که فردی جنس یا اجناسی را به هر تمهید و زرنگی، خیلی ارزان‌تر از قیمت واقعی آن جنس می‌خرید، می‌گفت: «بُز خَری کردم»؛ یعنی آن را خیلی ارزان و مُفت خریدم که البته در اصل، این جور خریدنِ مال، خوشایند و جالب نبود. اما متاسفانه اصل معنی و شیوه خرید در این عبارت از یاد اغلب مردم رفته است.

اما «بُز آوردن» معنی دیگری دارد. بُز آوردن معنی بد شانسی و بد اقبالی می‌دهد. در واقع کسی که این عبارت را به زبان می‌آورد، یک بد شانسی در کار و زندگی‌اش داشته که موقع تعریف کردن آن هم حُزن و غم در صدا و گفتارش حس می‌شد.

کاربرد بز در سنت قالیبافی-شرکت فرش ایران2

 

تورج ژوله
پژوهشگر فرش دستباف