طرز مشی شرکت در داخله و خارجه

این جستار در شماره نخست دوماهنامه طره منتشر شده است

در سیزدهمین روز از تیرماه سال ۱۳۱۵، وقتی کمتر از یک سال از پی ریزی شرکت سهامی فرش ایران گذشته بود، اعضای هیئت مدیرۀ این شرکت برای هفدهمین بار گرد هم آمدند تا «طرز مشی شرکت در داخله و خارجه» را ترسیم کنند. بخشی از گفت وگوها و مصوبه‌های آنان دربارۀ نقشه قالی و اندازۀ آن در پی می‌آید:

نقشه قالی: آقای کاشفی شرحی راجع به لزوم جلوگیری از اعمال نقشه‌های غلط که معمول است در بعضی از نقاط ایران می‌بافند که بعداً به واسطۀ عدم تقاضا با ضررهای کلی می‌فروشند بیان فرمودند. آقای توانا اظهار داشتند که بین نقشه‌های غلط نقشه‌هایی هم بافته می‌شود که طالب دارد. بنابراین، نباید از نقشه‌های غلط که درعین حال مطلوب و باب خریداران خارجی است جلوگیری نمود. آقای کاشف با درنظرگرفتن نظریه آقای توانا پیشنهاد کردند که باید از سال آتی تمام قالیبافان نقشه‌جات خود را به مهر و اجازۀ نمایندگان شرکت برسانند. نظریه آقای کاشف مورد تصویب گردید.

اندازه: آقای کاشف موضوع اندازۀ قالی باب خارجه را مهم دانستند. فرمودند برای جلوگیری از بافت قالی‌های خارج از تناسب و نامطلوب باید با وزیر مالیه موافقت حاصل نماییم که جناب معظمله به وسیله حکام در والیات و بافندگان قالی و عاملین اعلان نمایند که عاملین و بافندگان قبل از عمل از نمایندگان شرکت در سال آتیه کسب اجازه نمایند و دستور اندازه تحصیل نمایند و تمام فرش‌های خود را اعم از موجود و روی دستگاه به شرکت ارائه و پلمب نمایند که آنچه بعداً فرش تهیه می‌شود از مال‌های بی عیب و مطابق با دستور شرکت باشد و بالنتیجه راجع به نقشه و اندازه مقررات ذیل تصویب گردید:

نقشه و اندازه: چون یکی از عوامل مهم فرش نقشه و اندازۀ آن است، شرکت مصمم است که حتی المقدور مدل‌های معینی برای هریک از مراکز جزء و کل قالیبافی تعیین و ترویج نماید. برای اجرای این منظور و جلوگیری از نقلیه‌های مضره که از حیث نقشه می‌شود، شرکت یکی از شرایط قالیبافی را تصویب نقشه از طرف موسسات مجاز خود قرار خواهد داد، به این معنی که نقشه قبل از شروع به عمل باید توسط عمال و مؤسسات شرکت مورد دقت قرار گرفته درصورتی‌که نقشه مزبور از حیث موضوع و رنگ‌آمیزی و اندازه مطابق دستورات کلی شرکت باشد به مهری که حاکی از این معنی است ممهور خواهد گردید.

نقلیه نقشه هر محل در محل‌های دیگر یا استعمال نقشه‌های غیرایرانی یا مخلوط ممنوع خواهد بود، مگر درمورد سفارشات واصله از خارجه و اجازۀ مخصوص شرکت.

شرکت مکلف است مراتب را هرچه زودتر قبل از حلول سال جدید به وسایل مقتضیه به اطلاع عموم قالیبافان و نقشه نویسان برساند و نیز شرکت متعهد است که انواع مدل نقشه را با قید رنگ تهیه و در مراکز فروش در دسترس مشتریان و سفارش‌ دهندگان بگذارد.

بخشی از هفدهمین صورتجلسه هیئت مدیره شرکت سهامی فرش ایران