پیکر‌های پنهان در فرش‌های رمزآلود آنتونیو سانتین

فرش دستباف قرن‌هاست توجه هنرمندان و هنرشناسان دنیا را به خود جلب کرده است. بسیاری از هنرمندان در طی تاریخ با الهام و یا استفاده از آن، آثار شگفت‌انگیزی خلق کرده‌اند. از جمله هنرمند معاصر اسپانیایی- آنتونیو سانتین.

آنتونیو سانتین

آشنایی با هنرمند – آنتونیو سانتین

سانتین در سال ۱۹۷۸ در مادرید اسپانیا به دنیا آمد. رشته هنری او در ابتدا، مجسمه‌سازی بود. در سال۲۰۰۳، همزمان با تحصیلش در رشته هنرهای زیبا در دانشگاه کامپلوتنس مادرید، مجسمه‌ای به سفارش شهر مادرید ساخت که همچنان در معرض دید عمومی قرار دارد. سانتین در سال ۲۰۰۵ مدرک خود را در رشته هنرهای زیبا دریافت کرد؛ پس از آن به نیویورک نقل مکان کرد و تا به امروز در آنجا زندگی و نقاشی می‌کند. سانتین در خلق آثارش، تا حدی از تجربه خود در مجسمه‌سازی استفاده می‌کند.

فرش‌های مرموز سانتین، اغلب دارای نقوش ایرانی هستند و شهرتی جهانی دارند. گرچه به نظر می‌رسد این آثار از جنس فرش دستباف باشند؛ اما در خلق آن، به جای هزاران گره، هزاران ضربه قلم‌مو به‌ کار رفته است.

 آنتونیو سانتینِ نقاش، در آثار خود از تکنیک رنگ ‌و روغن و اکریلیک به روشی مشابه تکنیک کیاروسکورو[i] که در قرن ۱۶ و ۱۷ رایج بود، استفاده می‌کند.

فرش‌های آنتونیو سانتین، نقاشی‌هایی بسیار دیدنی، واقع‌گرایانه، منحصر بفرد و در عین حال رمزآلود و ترسناک هستند. آنچه این ویژگی‌ها را به آثار او بخشیده، نقاشی‌های دقیق سانتین از قالی‌ها نیست، بلکه آن کسی است که به نظر می‌رسد زیر قالی‌ها پنهان کرده است.

سانتین از تضاد سایه روشن و تاریک برای ایجاد این توهم سه بعدی در آثارش بهره می‌گیرد. از این رو در نگاه اول، به نظر می‌رسد فرش‌های او چین خوردگی و برآمدگی دارد و اگر بیشتر مشاهده کنید، پیکرهایی شبیه بدن انسان را زیر قالی‌ها حس می‌کنید!

به این ترتیب آنتونیو سانتین با نقاشی‌های هایپررئالیستی، چهره‌های پنهان را نشان می‌دهد. جلوه سه بعدی هایپررئال باعث می‌شود به نظر برسد که تصویر فرش از بوم بیرون آمده است.

منبع الهام مجموعه پیکره‌های مخفی آنتونیو سانتین

سانتین قبل از شروع مجموعه هنر فرش خود روی نقاشی‌های طبیعت بی‌جان کار می‌کرد. او از ظاهر درهم و برهم تصاویر حاصل ناامید شد و می‌خواست از شر این چهره‌ها خلاص شود. سانتین مستقیماً از نقاشی معروف «اوفلیا»[ii]  اثر سر جان اورت میلاس[iii]- نقاش بریتانیایی قرن نوزدهم، الهام گرفت. این نقاشی، نقش تراژیک «هملت» شکسپیر را به تصویر می‌کشد و اوفلیا معشوقهٔ هملت را در حال آوازخواندن حین غرق‌کردن خودش در رودخانه‌ای در دانمارک به تصویر می‌کشد.

در این نقاشی، اوفلیا تقریباً به‌‌طور کامل در آب فرو رفته است و فقط دست‌ها، سر و قسمت بالایی سینه‌اش از آب بیرون می‌آیند. سانتین می‌گوید، این نقاشی او را به این باور رساند که بدنی که می‌توانید ببینید، اغلب جذاب‌تر از بدنی است که به طور کامل نشان داده نشده است.

آنتونیو با نقاشی‌های قالیچه خود قدم منطقی بعدی را برمی‌دارد و چهره را کاملاً مبهم می کند. به جز شکلی که از زیر فرش به سمت بالا برآمده است. روش دیگری که سانتین مفهوم خود را برای تابلوهای فرش خود توصیف می‌کند، آوردن پس‌زمینه، یعنی فرش، در پیش‌زمینه و پوشاندن شکل، پشت تیرگی طرح‌ها است.

آیا پیکره‌های پنهان زنده هستند؟

سانتین درباره اینکه آیا پیکره‌های زیر فرش ها زنده هستند یا مرده‌اند پاسخی نداده و تصمیم‌گیری را بر عهده بیننده گذاشته است. برخی ازبینندگان قطعه فرش‌های فوق واقع گرایانه‌ی او، دوست دارند فرش را بردارند تا ببینند چه کسی زیر آن پنهان شده است. با این حال، برخی ترجیح می‌دهند که حتی در صورت امکان، فرش‌ها را کنار نزنند، زیرا از چیزی که ممکن است پیدا کنند می‌ترسند.

دیگر آثار او با فرش:

سانتین علاوه بر این پیکره‌ها، مجموعه‌ای دارد که زنان را در حالی‌که اغلب در محیطی مجلل روی فرش دراز کشیده‌اند نقاشی کرده و نشان می‌دهد. این تصاویر خاطره انگیز به موضوعات زیبایی و خانواده، همدلی و دوری می‌پردازند.

فائزه قادری
کارشناس ارشد فرش دستباف

[i] chiaroscuro
[ii] Ophelia
[iii]  Sir John Everett Millais