امریکا جایگاه فرش ایران را بهتر از دولتمردان ما متوجه شده

  – جناب فضائلی اگر ممکنه ابتدا تاریخچه‌ای از شعبه اصفهان شرکت بفرمایید.

ابتدا باید اشاره‌ای به تاریخچه فرش اصفهان کرد، شاهان صفوی جایگاه و منزلتی ویژه برای هنر و هنرمندان قائل بودند، حتی برخی از کارگاه‌های قالی‌بافی زیر نظر شخص شاه عباس صفوی به کار می‌پرداختند، صفویه با گردآوری هنرمندان بنام زمان خود توانستند آثار ارزنده‌ای را بوجود آورند که بعد از گذشت قرون متمادی هنوز هم آن آثار ارزشمند هنری در موزه‌های ایران و جهان جلوه‌گری می‌کنند، از آن جمله هنر فرش‌بافی است. شعبه شرکت سهامی فرش ایران در شهر اصفهان، قدمتی در حدود ۶۵ سال دارد و در دوران اوج فرش ایران، تولیدات شرکت فرش نیز در اصفهان شهرت عالم‌گیر داشته است و در طی سال‌های پر فراز و نشیب از خود افتخاراتی در زمینه تولید فرش‌های نفیس به جای گذاشته است که پس از گذشت سال‌ها هنوز هم خودنمائی می‌کند.

 – نوع تولیدات شرکت در این منطقه بیشتر چیست؟

در کشور عزیزمان ایران، استان اصفهان تنها استانی است که چند منطقه فرش‌بافی شناخته شده جهانی را در خود جای داده است؛ از قبیل فرش اصفهان، نائین، کاشان و جوشقان که هرکدام از سبک‌های به نام و بسیار مهم با خصوصیات منحصر به فرد جایگاه ویژه‌ای در بین علاقه‌مندان خود در تمام دنیا داشته و دارند. خصوصا در اصفهان فرش‌هایی در ابعاد مختلف و با طرح‌های لچک ترنج، درختی، شاه عباسی، شکارگاهی، خشتی و دیگر فرش‌هایی خاص و هنری بافته می‌شود و همچنین می‌توان به فرش‌های بزرگ پارچه و سفارشی اشاره کرد که در چند سال اخیر توسط شرکت سهامی فرش ایران در شعبه اصفهان بافته و به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر شده است.

 – چند منطقه و روستا تحت پوشش شعبه اصفهان قرار دارد؟

در این خصوص باید اذعان داشت با توجه به اینکه در شهر اصفهان چیزی حدود ۱۵۰ تولید کننده عضو اتحادیه که دارای پروانه تولیدی هستند و از رقبای اصلی شرکت سهامی فرش ایران محسوب می‌شوند، با این حال حدود ۳۰ پارچه آبادی و مناطق مهم فرش‌بافی اصفهان تحت پوشش این شعبه است که در دو سال اخیر فعالیت شرکت در این مناطق دوچندان شده و البته این موضوع مرهون توجه مسئولین دفتر مرکزی شرکت سهامی فرش ایران است.

 – در شعبه اصفهان در حال حاضر چه تعداد دستگاه‌ دار قالی و بافنده فعال هستند؟

شعبه اصفهان شرکت سهامی فرش ایران حدود ۱۷۰ دستگاه قالی‌بافی در کارگا‌های متعدد دارد که نزدیک به ۶۰۰ نفر بافنده ماهر را تحت پوشش قرار داده و برای آنها ایجاد اشتغال نموده است که البته این ظرفیت قابل افزایش است.

 – مواد اولیه فرش‌ها را چگونه تامین می‌کنید؟

با توجه به ظرافت فرش‌های تولیدی در اصفهان، می‌توان گفت تقریبا مواد اولیه مصرفی در فرش‌های اصفهان ۱۰۰ درصد وارداتی هستند، بطور مثال ابریشم مصرفی از کشور چین، کره، ازبکستان و کرک مصرفی از کشورهای استرالیا، نیوزیلند و اروگوئه تامین می‌شود.
لازم به ذکر است پشم و ابریشم تولیدی کشور بیشتر برای فرش های درشت بافت کاربرد دارند.

 – عملیات تکمیلی مثل پرداخت و شستشو و مرمت درچه وضعیتی قرار دارد؟

شهر اصفهان به لحاظ قدمت در صنایع دستی و هنری که از زمان شاه عباس صفوی پابرجا بوده این امکان را در منطقه به وجود آورده که هرآنچه برای تولید و تکمیل فرش نیاز است در اصفهان به طور کامل تامین شود، از جمله کارگاه‌های تابندگی کرک، ابریشم و نخ پنبه‌ای، کارگاه‌های رنگرزی سنتی و صنعتی و نیز کارگاه‌های عملیات شور و پرداخت نیز به وفور رو به تکامل نهاده‌اند و همه امکانات برای نمایش هنر دست بافندگان منطقه مهیا است.

 – متراژ تولید سالیانه شعبه چه میزان است؟
تولید شعبه اصفهان در حال حاضر مساحتی بیش از ۵۰۰ متر مربع در سال است که در رجشمارهای ۶۰ و ۶۵ با کیفیت عالی و با رنگبندی متنوع در ابعاد مختلف تولید می‌شود که درخواست علاقه‌مندان فرش اصفهان را در هر سلیقه‌ای پاسخگو است.

 – کدام نقشه و یا طرح که در این شعبه تولید می‌شود بیشترین میزان استقبال را در بین مشتریان داخلی و خارجی دارد؟

به طور کلی باید اذعان داشت تمامی طرح و نقش‌های تولیدی فرش اصفهان چه در بازار داخل و چه در بازارهای خارجی از استقبال مناسبی برخوردار است که چهار دلیل اصلی دارد؛ ظرافت و زیبایی چشم نواز، اصالت در طرح و نقش، تنوع بالای طرح و نقش که موجب شده هیچ کشور ثالثی نتواند از نقوش آن کپی برداری و تولید مشابهی داشته باشند، و در نهایت فرش اصفهان یک کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود، و برایند این‌ها موجب توجه بازارهای داخلی و خارجی شده است.

 – از نام آوران فرش اصفهان چه کسانی با شرکت همکاری داشته اند؟

نام آوران و پیش‌کسوتانی مشهور در صنعت فرش اصفهان همچون عیسی بهادری، احمد ارچنگ ، اکبر مهدی‌ئی و… در گذشته به طور مستقیم با شرکت سهامی فرش ایران همکاری داشته‌اند و پس از گذشت سال‌ها طرح‌های این عزیزان هنوز هم در دستور کار تولیدات شرکت فرش قرار دارند. در حال حاضر استادهای گرامی جزیزاده ، بخت‌آور ، کرباسیون ، امامی و عربزاده در زمینه طرح و رنگ با شرکت فرش اصفهان همکاری دارند.

 – به نظر شما با وجود مشکلات ماه‌های گذشته چگونه می‌توان آنها را برطرف کرد؟ راه حل چیست؟

به هرحال همان‌طوری که همه می‌دانند با فراگیری بیماری کرونا در سراسر جهان، کشور ما ایران و شهر اصفهان هم از آن مستثنی نبوده و وضعیت نامناسب اقتصادی و تولیدی را برای همه فعالان فرشباف به وجود آورده است خصوصاً که کلان شهر اصفهان را در وضعیت هشدار و قرمز قرار داده است. اگرچه اکنون رکود بازار در تمام حوزه‌های اقتصادی مشهود است، اما امرار معاش بافندگان فرش به دلیل بنیه ضعیف اقتصادی بسیار دشوار شده است و این درحالی است که با مشکلاتی از قبیل فروش محصولات تولیدی نیز رو به رو هستیم و باید اقشار مرتبط با تولید فرش زیر چتر حمایتی دولت قرار گیرند علی الخصوص بافندگان که جزء ضعیف‌ترین اقشار این هنر-صنعت هستند.

 – با توجه به مشکلات پیش روی فرش استان، شرکت سهامی فرش ایران چه کمک‌هایی را برای برطرف کردن آنها می‌توان به دیگر فعالان این استان ارائه دهد؟

شرکت سهامی فرش ایران همیشه در فراز و نشیب‌ها راهکارهای عالی و قابل تأملی را ارائه نموده است. از جمله تعامل با تولیدکنندگان و فعالان فرش در اصفهان بدین صورت که با پذیرش فرش‌های تولیدی ایشان بصورت امانی هم نیاز خریداران فرش را در مرکز و سایر نقاط ایران با وجود فروشگاه‌های خود برآورده می‌کند و هم اینکه از این طریق فعالان این حوزه را مورد توجه و یاری قرار دهد و در این خصوص تنوع بی نظیری از فرش‌های تولیدی اصفهان را به نمایش می‌گذارد. در مورد بافندگان نیز می‌تواند با ایجاد ارتباطاتی با مرکز ملی فرش ایران نسبت به دریافت تسهیلاتی هرچند اندک و همچنین بیمه قالی‌بافان به مدد بافندگان همت گمارند.

 – سخن آخر؟

و سخن آخر اینکه ظاهرا دولت امریکا جایگاه و حساسیت فرش ایران را بهتر از دولتمردان ما متوجه شده که اولین تحریم کالای غیر نفتی علیه ایران را فرش دستباف قرار داده‌اند. چراکه آنها با تحقیق و تفحص اولاً به اهمیت اشتغال زایی این کالای استراتژیک پی برده اند و دوماً تحریم علیه نماد تمدن و فرهنگ ایرانی نهفته در این کالای مهم را اعمال نموده اند.
خلاصه بی توجهی به علاقه نسل جوان و عدم هدایت آنها به سوی فرش دستباف منجر به این خواهد شد که ده سال آینده دیگر بافنده‌ای برای فرش دستباف وجود نداشته باشد. راه حل این مهم فقط با تضمین امنیت شغلی نسل جوان در این هنرصنعت کهن تحقق می‌یابد.
امید است متولیان فرش دستباف، با تدبیر به این مطلب بنگرند.