نخستین دوره آموزشی رشته دانشگاهی فرش دست‌باف

شرکت سهامی فرش ایران دی‌ماه سال ۱۳۱۴ تأسیس شد تا شرکت‌های گوناگون فرش که از دوران قاجار روی کار آمده بودند در یکجا گردهم بیایند. این شرکت در ادامه فعالیت‌هایش در سال ۱۳۳۳ کارخانه‌های مواد اولیه را تأسیس کرد. این کارخانه مواد اولیه مرغوب و استاندارد را تولید کرد تا در قالی‌های بافته شده توسط خودش از آن‌ها استفاده کند. این شرکت در طی این سال‌ها با تولید انواع فرش‌ها توانست پاسخگوی نیازهای داخلی و خارجی باشد.

در اواخر دهه ۶۰ شرکت سهامی فرش ایران بار دیگر نیازی اساسی به تغییر در شرکت دید. این بار آموزش شاغلین از اهداف اصلی شرکت بود. آموزش فرش دست‌باف تا آن روزها به شیوه سنتی و با انتقال تجربه‌ها به شکل استاد و شاگردی بود. همچنین جای خالی رشته دانشگاهی فرش دست‌باف احساس می‌شد. بنابراین شرکت سهامی فرش ایران بر آن شد تا برای نخستین بار دوره آموزش رشته

فرش دست‌باف در مقطع کاردانی را با همکاری مجتمع دانشگاهی هنر اجرا کند.

شرکت سهامی فرش ایران در روزنامه چهارشنبه ۹ خردادماه سال ۱۳۶۹ «آگهی‌ پذیرش داوطلب ورود به دوره کاردانی فرش» را منتشر می‌کند. در این آگهی شرایط ورود به دوره، اطلاعات لازم درباره دوره، تبصره و تذکر توضیح داده شده بود. شرکت سهامی فرش ایران جهت تأمین و تقویت نیروی انسانی متعهد و متخصص خود به استناد مصوبه مورخ ۱۳۶۸/۱۰/۱۸ شورای امور اداری و استخدامی کشور اقدام به تشکیل دوره کاردانی فرش کرد. در این دوره تعداد ۶۰ نفر از افراد واجد شرایط را از طریق امتحان یا مسابقه برای تحصیل در دوره کاردانی فرش گزینش کرد. حدود ۱۰ نفر از ظرفیت دوره به داوطلبان شاغل در شرکت سهامی فرش ایران اختصاص داشت. این دانشجویان در مجتمع دانشگاهی هنر جهت مشاغل طراحی بازرس فنی و تکنسین تولید و بهره‌وری فرش آموزش دیدند.

دروس دوره کاردانی رشته دانشگاهی فرش دست‌باف

مدت دوره دو سال مشتمل بر ۴ ترم تحصیلی و ۳ ماه کارآموزی بود که در ساعات اداری و غیر اداری تشکیل می‌شد. ترم اول درس‌های طراحی پایه ۱، مبانی هنرهای تجسمی ۱، هندسه نقوش ۱، ریاضیات پایه، شیمی کاربردی، اصول حسابداری و تاریخ فرش را شامل می‌شد. درس‌های ترم دوم ازجمله طراحی پایه ۲، مبانی هنرهای تجسمی ۲، هندسه نقوش ۲، اصول حسابرسی، شناخت مواد ۱ و شناخت رنگ ۱ بود. ترم سوم نیز با درس‌های تخصصی رشته فرش مانند بافت ۱، طراحی سنتی ۱، رنگرزی سنتی، شناخت رنگ ۲، مدیریت تولید صنعتی و ارزیابی فرش ۱ ادامه می‌یافت. در ادامه ترم چهارم با درس‌های بافت ۲، طراحی سنتی ۲، شناخت مواد و ابزار، مرمت و نگه‌داری فرش، بازاریابی فرش، ارزیابی فرش ۲، بازرسی فنی، امور اداری شرکت‌های تجاری-تولیدی تمام می‌شد. در تمامی ایت ۴ ترم تحصیلی افزون‌بر درس‌های تخصصی، دروس عمومی مشترک نیز ارائه می‌شد.

دانشجویان این دوره در تعطیلات میان‌ترم به تشخیص شرکت سهامی فرش ایران در واحدهای شرکت به کارآموزی مشغول می‌شدند. کارآموزی در شعبه تهران یا سایر شعبه‌ها و کارخانه‌های تأمین مواد اولیه کرج انجام می‌شد. در کارخانه کرج همه مراحل تهیه و تولید و عرضه مواد اولیه فرش دست‌باف ازجمله پشم‌شویی، ریسندگی و رنگرزی را انجام می‌داد. از ویژگی‌های برجسته این رشته در دوره نخست این بود که آموزش دانشگاهی همراه با فضای کار بود. این ویژگی سبب شد تا دانش‌آموختگان این دوره نیروهای متخصصی در بخش‌های طراحی و نقاشی، کارشناس تولید و بهره‌وری و بازرس فنی شوند.

بدین‌ترتیب شرکت سهامی فرش ایران نخستین دوره آموزش رشته دانشگاهی فرش دست‌باف را آغاز کرد و نخستین نفرات در دوره‌ها شرکت کردند.