ارکان اصلی یک تخته فرش دستباف

چارچوب اصلی و عنصر اساسی فرش به تار، پود و پرز آن بستگی دارد که استخوان‌بندی دستبافته را تشکیل می‌دهد.

تار، که به آن چله، تار، تون و تونه هم گفته می‌شود، شبکه‌ای از رشته‌های عمودی و موازی با یکدیگر است که از بالای دار قالی به پایین کشیده شده است. تارها با فاصلۀ معینی با کشش یکنواخت و به طور یک در میان (یکی در جلو و دیگری در عقب دار) قرار دارند. جنس تار بیشتر از پنبه است ولی از پشم و ابریشم هم استفاده می‌شود.

پود الیاف و رشته‌های افقی و موازی با هم هستند که از میان تارها به زاویۀ ۹۰ درجه عبور داده شده‌اند و پس از هر رج بافت فرش با شانه کوبیده می‌شوند تا فرش دوام و استحکام بیشتری یابد. جنس پود هم مانند تار، بیشتر، از پنبه است. ظرافت و کلفتی پود باید بر اساس رج‌شمار فرش انتخاب شود.

پرز قالی، که به آن خواب، خامه و گوشت قالی هم گفته می‌شود، نخی است از پشم یا ابریشم که به دور تار گره می‌خورد. در واقع، پرز و خامه همان نخ گره‌زنی در قالیبافی است و، به عبارت دیگر، خامۀ قالی پس از گره خوردن بر روی قالی نقش و نگار قالی را به وجود می‌آورد. در ادامه مجموعه مطالب دانستنی های فرش دستباف با اصلی‌ترین مواد اولیۀ مورد استفاده در فرش آشنا می‌شویم.