فرش دستباف ایران یادگاری از گذشته، تحفه‌ای برای آینده

در مورد تاریخ پیدایش فرش اطلاعات دقیقی در دست نیست، ولی، با توجه به آثار باستانی و کشفیات بشر، ثابت شده ‌است که هنرهایی نظیر سبدبافی، نمدبافی، زیلوبافی، جاجیم‌بافی و گلیم‌بافی همگی مقدمه‌ای بر پیدایش هنر قالیبافی بوده‌اند. فرش‌های نخستین طرح‌های ساده و ابتدایی و شکسته داشته‌اند و عمدتاً ‌ذهنی‌باف بوده‌اند که برای مصارف روزمره از آن‌ها استفاده می‌شده است. اولین فرش پازیریک نام داشته که در کوه‌های سیبری در سال ۱۹۴۹ پروفسور رودنکو آن را کشف کرد و ثابت کرد که مهد هنر فرشبافی ایران بوده ‌است. در تمام این دوران اغلب فرایند تولید فرش اصول سنتی خود را حفظ کرده و به دورۀ حاضر رسیده است.
پيشينه طولاني توليد فرش در ايران و وجود نمونه‌هاي قديمي و باستاني از اين دستبافته‌ها در موزه‌هاي نامدار جهان مانند فرش ۲۵۰۰ ساله پازيريک که در موزه ارميتاژ لنينگراد قرار دارد و نيز رشد صادرات اين کالاي هنري به ويژه در عهد قاجار به کشورهاي اروپايي موجب پيدايش نگاهي مثبت و تحسين‌کننده نسبت به فرش ايران در بازارهاي جهاني شده است. با وجود ورود کشورهاي رقيب به امر توليد فرش دستباف، همچنان به گواه آمار، ايران با داشتن سهمي حدود ۳۰ درصد از بازار جهاني فرش دستباف، بيشترين سهم را در تجارت جهاني اين محصول داراست.
انگاره‌هاي ذهني طراحان و بافندگان ايران به عنوان خاستگاه اصلي اين هنر- صنعت، نمادهاي اسطوره‌اي کهن در جاي‌‌جاي سرزمين ايران، آرزوها و هنجارهاي ايرانيان، نشان‌‌‌هاي ملي و مذهبي رايج در ميان اقوام ايراني و نمونه‌‌‌هايي از اين دست در طول بيش از بيست و پنج قرن بر فرش‌هاي دستباف ايراني جاي گرفته‌اند و از اين رو مي‌توان چنين پنداشت که فرش دستباف ايران بار سترگي از تاريخ و تمدن ايراني را بر دوش مي‌کشد.
آغاز عرضه و صادرات فرش ايران به ساير کشورها که از عهد صفوي شروع شد و در دوره قاجار گسترش يافت، به تدريج موجب پديد آمدن شبکه گسترده و کهني براي توزيع و فروش فرش دستباف ايران در ديگر کشورها به ويژه کشورهاي اروپايي شده است و در سال‌هاي اخير نيز صادرکنندگان فرش ايران به بسياري از بازارهاي جديد راه يافته‌‌‌اند.