مقالات ۱۵ خرداد ۱۴۰۱
نگاهی به سنت فرشآذین کردن کوی و برزن
روز باشکوه
آنچه فیلم «روز باشکوه» ساخته کیانوش عیاری را برای دوستداران فرش دیدنی میکند فرش کردن و آذینبندی خیابانها با قالی است؛ موضوع آذین بستن کوی و برزن با فرش، سنتی کهن در ایران بوده است.
به مسئولین شهری کوچک در حاشیة کویر (احتمالاً جایی در استان سمنان) اطلاع داده میشود که یکی از مقامات بلندپایه دربار پهلوی قرار است با قطار به شهر آنان آمده و از شهر بازدید کند. مسئولین برای استقبال از آن مقام، دستبهکار میشوند و میکوشند از تمام امکانات در برگزاری مراسم استقبال استفاده کنند. از سوی دیگر دوچرخهسواری جوان به نام گلآقا که از اهالی شهر است و در مسابقات آسیایی مدال طلا کسب کرده، به زادگاهش بازمیگردد و با استقبال پرشور همشهریانش روبرو میشود. وقتی مسئولین از علاقة مردم به گلآقا مطلع میشوند، تصمیم میگیرند از محبوبیت او برای کشاندن مردم به مراسم استقبال آن مقام درباری استفاده کنند؛ همچنین فرماندار و مقامهای نظامی و امنیتی از گلآقا میخواهند تا با استفاده از نفوذی که در مردم دارد آنان را ترغیب کند که قالیهای منازل خود را در اختیار فرمانداری بگذارند تا مسیر استقبال را با آن فرش کنند. گلآقا حاضر به همکاری نمیشود و ادامه ماجرا…
این خلاصه داستان فیلم «روز باشکوه» (۱۳۶۷) ساخته کیانوش عیاری است. آنچه این فیلم را برای دوستداران فرش دیدنی میکند فرش کردن و آذینبندی خیابانها با قالی است؛ گرچه در فیلم، فرشآذین کردن کوچه و خیابانها به سبب عدم همکاری گلآقا و مردم با مقامات فرمانداری اتفاق نمیافتد اما موضوع آذین بستن کوی و برزن با فرش، سنتی کهن در ایران بوده است که امروز دستکم در شهرهای بزرگ دیگر رواج ندارد و عموماً جای آن را بنرهای پلاستیکی و… گرفته است.
در تواریخ دوره تیموری آمده است که شاهرخ دستور داده بود که در و دیوار هرات را به مناسبت ورود ایلخچیان ختن با فرش آذین ببندند.

پارهفرش تیموری، موزه بناکی آتن
در عکسهای دوره قاجار نیز چند نمونه از این سنت را میبینیم مانند این تصاویر:

سرتیپ خان، رئیس ایل سگوند، ۱۲۹۶ خورشیدی با ورود دوربین عکاسی به ایران، بسیاری از مردم عکسهایی میگرفتند که در پسزمینه آن فرش بهعنوان آذین قرار دارد

جشن افتتاح دوره نخست مجلس شورای ملی، ارومیه، ۱۲۸۵ خورشیدی، مأخذ: ویلیام شد، سرپرست کشیشهای آمریکایی ارومیه

تشییع جنازه ناصرالدینشاه، تکیه دولت، ۱۲۷۵ خورشیدی از فرش بهعنوان آذین و احترام به تابوت شاه استفاده شده است
اما بیشترین عکسهایی که نشاندهنده استفاده از فرش برای آذینبندی کوچه و خیابان است، مربوط به دوره پهلوی است.

مراسم استقبال از دوایت آیزنهاور در تهران، ۱۳۳۸ خورشیدی

دروازه سمنان، ۱۳۱۷ خورشیدی، دروازه شهر را با فرش آذین میبندند شاید برای استقبال از یک شخصیت یا مقام سیاسی

تهران، تدارکات عروسی محمدرضا شاه پهلوی و فرح دیبا، ۱۳۳۸ خورشیدی موتوری سهچرخ، مجموعهای از فرشها را از سراسر تهران گرد آورده تا خیابانهای منتهی به کاخ شاه که ماشین عروس از آن میگذرد فرش شوند

تهران، روز عروسی محمدرضا شاه پهلوی و فرح دیبا، پیرامون میدان توپخانه، ۲۹ آذر ۱۳۳۸ خورشیدی مردم به این مناسبت فرش و پرچم ایران را از ایوانچه ساختمان آویزان کردهاند. در پسزمینه موزه ملی ایران دیده میشود و در ضمن این ساختمان هنوز هم پابرجاست

تهران، روز عروسی محمدرضا شاه پهلوی و فرح دیبا، ۲۹ آذر ۱۳۳۸ خورشیدی روزگاری که خبری از بنرهای پلاستیکی نبود طاقهای نصرت را با فرش آذین میبستند

تهران، آذینبندی طاق نصرت با فرش، دهه ۴۰ خورشیدی

تهران، آذینبندی طاق نصرت با فرش به مناسبت زادروز محمدرضا شاه پهلوی، ۴ آبان ۱۳۳۹ خورشیدی
گرچه این رسم امروز دیگر ورافتاده است اما هنوز کهنسالانی در ایران آن را به یاد میآورند و اینگونه روایت میکنند که برای اجرای آن عموماً از مردم کمک گرفته میشد. مراسمی چون برگزاری عروسی یا استقبال از یک شخصیت یا حتی بدرقه یا تشییع جنازه برخی افراد را با فرش کردن کوی و برزن برگزار میکردند و عموماً هم کار بهاینترتیب انجام میشد که مردم یک یا دو فرش خود را برای برگزاری تحویل میدادند و رسید یا چیزی شبیه آن دریافت میکردند و پس از مراسم فرش را تحویل میگرفتند و برای ایران و ایرانی چه استقبال و بدرقهای خوشایندتر از اینکه قدم بر فرش بگذارند و چشمشان بر اسلیمیها و ختاییها و رنگهای قالی بگردد.
گرداوری: دکتر داود شادلو
عضو هیئت علمی گروه فرش دانشگاه هنر شیراز
کلمات کلیدی: داود شادلو
منبع: روابط عمومی شرکت سهامی فرش ایران
1572 بازدید
شاید این موارد نیز مورد علاقه شما باشد
شرکت فرش ایران نماد هویت، اصالت، کیفیت و نوآوری در هنر-صنعت فرش دستباف ایران
آخرین خبرها
نمادهای اعتماد
اطلاعات تماس
نشانی: تهران، خیابان فردوسی، روبه روی خیابان نوفل لوشاتو، پلاک 357 (پارکینگ اختصاصی رایگان)
کد پستی: 1145615611
تلفن تماس: 02154637
پیامک: 100054637
ایمیل: info{@}IranCarpet.ir
ساعات بازدید: شنبه تا پنجشنبه 9:30 تا 20:30 – جمعهها 9:30 تا 18:00
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.