مقاله اي از :حسام الدين شهاب پور
گستره اي نا محدود از فرش ، گليم و حصير هندي
در سرزمين بسيار زيبا و دلرباي هند فرشها ي مشهور سنتي با چنان كيفيت بالائي توليد ميشوند كه با فرشهاي هيچ كجا قابل مقايسه نيست .
مقدمه :
در تمامي نقاط كشور هند فرشهاي گوناگوني توليد ميشود كه براي هر سليقه و بودجه اي مناسب مي باشد . فرشهاي پشمي و ابريشمي در مقايسه با كفپوشهايي كه از پنبه و الياف گياهي مثل حصير دوري ( Durry ) بافته ميشوند ، شناخته شده تر مي باشند. قبلاً طرحهاي گوناگوني از افغانستان ، تركيه ، چين ، مراكش و فرانسه در قاليبافي هند مطرح بودند اما كم كم صنعت فرشبافي شكل و فرم هندي يافت و ويژگي هاي خاص خود را يافت . هر بخش سبك خاص خود را رواج داد در مناطق كوهستاني هند از لاداخ ( Ladakh ) تا دارجلينگ ( Darjeeling )، از غرب بنگال و Sikkim تا Manipur فرش از پشم خالص در رنگهاي قرمز تهيه مي شود شكل اصلي و برتر طرحهاي فرش برگرفته از اژدها ، شير برفي و نيلوفر آبي مي باشد طرحها و نقشه ها نيز بر گرفته از پيكره بودا ، كشتي و ماهي دو قلو مي باشد . فرشهاي اين مناطق بر پايه تكنيكهاي خاص خود استوار است ، البته ساختار اصلي و سنتي آنها برگرفته از آسياي ميانه مي باشد فرشها با نقشه هائي چون گل و گياه ، طرحهاي اسلا مي ، هندسي و گهگاهي نقشه هاي حيواني بيش ار 2500 سال است كه توليد مي شوند و اين .طرحها هرگز از مد نيفتاده اند . برخي نقش مايه ها معاني ژرف و عميقي دارند : دايره يعني جاودانگي ، زيگزاك يعني آب ، نور و صليب شكسته يعني تاريكي و درخت به مفهوم شادي و سرزندگي مي باشد .
فرشبافي در مناطق مختلف هند
كشمير بخاطر كيفيت بالاي فرش خود مشهور مي باشد . فرشهاي سطح متوسط آن در حدود 344 گره در هر اينچ مربع(45 رج در ايران) دارند . اگر چه صنعت فرشبافي در اين منطقه نشات گرفته از ايران مي باشد اما كشمير برخي طرحهاي خاص خود را نيز گسترش داده است طرحهايي چون شال گردن ، طرحها ي كشميري سنتي و گل و گياه . فرشهاي خوب در مناطق ديگري چون -
(Punjab ) Amritsar ، ( Uttar Pradesh ) Agra ، ( Rajasthan ) Eluru Jaipur و ( Andhra Pradesh ) Warangal نيز توليد مي شوند . كمر بند ميرزاپور- بهادوهي ( Mirzapur- Bhadohi ) در اوتار پرادش به لحاظ تمركز عمده روي فرشبافي مهمترين منطقه توليد فرش در كشور مي باشد . اين منطقه در توليد فرشهاي ضعيف ، متوسط و با كيفيت پائين تخصص دارد و تقريباً 90 در صد فرش هند را توليد مي نمايد . كيفيت بافت در اين منطقه از 100 تا 200 گره در اينچ مربع نوسان دارد . تعيين مرغوبيت فرش با مـعـيـارها ئي چون تعداد گره در واحد ساخت، طرح ، رنگ و كيفيت نخ سنجيده مي شود . ضخامت ، استحكام و ظاهر پشت فرش نيز مد نظر قرار مي گيرد . صنعت فرش هـند توسط تاجراني از كشورهاي آلمان ، آمريكا ، سوئيس ، انگلستان ، استراليا و كانادا خريداري مي شود .